Odniesienie do podstawy programowej:
II etap edukacyjny
Historia i społeczeństwo
Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych i współczesnych.
IV. Zainteresowanie problematyką społeczną.
Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – zadaje pytania „dlaczego jest tak, jak jest?” i „czy mogłoby być inaczej?” oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania.
V. Współdziałanie w sprawach publicznych.
Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
7. Problemy ludzkości. Uczeń:
1) wyjaśnia, co oznacza powiedzenie: „świat stał się mniejszy” i wskazuje przyczyny tego zjawiska;
2) opisuje i ocenia na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka;
4) opowiada o przejawach nędzy na świecie oraz formułuje własną opinię o działaniach pomocowych podejmowanych przez państwa lub organizacje pozarządowe;
II etap edukacyjny
Przyroda
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Zaciekawienie światem przyrody.
Uczeń stawia pytania dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie, prezentuje postawę badawczą w poznawaniu prawidłowości świata przyrody przez poszukiwanie odpowiedzi na pytania: „dlaczego?”, „jak jest?”, „co się stanie, gdy?”.
II. Stawianie hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i ich weryfikacja.
Uczeń przewiduje przebieg niektórych zjawisk i procesów przyrodniczych, wyjaśnia proste zależności między zjawiskami;
IV. Poszanowanie przyrody.
Uczeń zachowuje się w środowisku zgodnie z obowiązującymi zasadami; działa na rzecz ochrony przyrody i dorobku kulturowego społeczności.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
4. Najbliższa okolica. Uczeń:
10) wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie w wodzie;
5. Człowiek a środowisko. Uczeń:
3) proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu;
5) podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka.
12. Lądy i oceany. Uczeń:
2) wskazuje na mapie świata: kontynenty, oceany, równik, południk zerowy i 180°, bieguny;
III etap edukacyjny
Biologia
Cele kształcenia – wymagania ogólne
IV. Rozumowanie i argumentacja.
Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo- skutkowe między faktami, formułuje wnioski, formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi;
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
X. Globalne i lokalne problemy środowiska. Uczeń:
1) przedstawia przyczyny i analizuje skutki globalnego ocieplenia klimatu;
2) uzasadnia konieczność segregowania odpadów w gospodarstwie domowym oraz konieczność specjalnego postępowania ze zużytymi bateriami, świetlówkami, przeterminowanymi lekami;
3) proponuje działania ograniczające zużycie wody i energii elektrycznej oraz wytwarzanie odpadów w gospodarstwie domowym.
zwiń
Odniesienie do podstawy programowej:
II etap edukacyjny
Historia i społeczeństwo
Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Analiza i interpretacja historyczna.
Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych... więcej
Cele lekcji:
Po lekcji uczeń/uczennica:
- pozna zagrożenia dla ekosystemów mórz i oceanów i zaproponuje sposoby zapobiegania tym zagrożeniom,
- będzie świadomy niekorzystnego wpływu człowieka na mórz i oceanów,
- zrozumie potrzebę ochrony flory i fauny mórz i oceanów,
- zaplanuje działania w celu ochrony mórz i oceanów,
- wyjaśni, co to są Cele Zrównoważonego Rozwoju i jakie przewidują zadania w zakresie ochrony mórz i oceanów,
- będzie potrafił właściwie komunikować się w grupie i współpracować z innymi;
Pytanie kluczowe: Co możemy robić, aby chronić morza i oceany?
Metody pracy: zadawanie pytań, quiz, pogadanka, dyskusja, praca z tekstem, drzewo decyzyjne (w postaci graficznej morza i fal);
Formy pracy: praca indywidualna i grupowa (małe grupy);
Materiały dydaktyczne (niezbędne do poprowadzenia lekcji):
Przebieg lekcji:
I. Wprowadzenie – 5 min.
Zapytaj uczniów i uczennice:
- Czy lubią jeździć nad morze?
- Czy zawsze można kąpać się w morzu?
- Dlaczego na plaży jest wprowadzany zakaz kąpieli?
Wyjaśnij, że zakaz kąpieli jest najczęściej związany z wysokimi falami i wiatrem albo z obecnością w wodzie dużej liczby sinic. Są to organizmy, które wytwarzają substancje szkodliwe dla ryb i człowieka. W wodzie zanieczyszczonej np. nawozami sztucznymi istnieją dobre warunki dla rozwoju sinic, które intensywnie się namnażają.
Zanieczyszczenie wód skutkuje nie tylko zakazem kąpieli. Woda deszczowa, woda pitna, pogoda i klimat, nasza żywność i stan powietrza są zależne od mórz i oceanów, które działają jako regulator. Dlatego tak ważne jest dbanie o ochronę i zrównoważone wykorzystanie tych zasobów – co właśnie będzie tematem zajęć.
II. Quiz – 10 min.
- Zaproś uczniów i uczennice do udziału w quizie. Za pomocą rzędu krzeseł lub sznurka przedziel salę na dwie części. Po jednej stronie linii umieść kartkę z napisem PRAWDA, a po drugiej FAŁSZ. Następnie odczytaj kolejno zdania 1-6 z załącznika nr 1. Po przeczytaniu informacji (nr 1-6) każdy/a uczeń/uczennica decyduje, czy dane stwierdzenie jest prawdziwe, czy fałszywe i staje po odpowiedniej stronie sali. Po każdym pytaniu zapytaj uczniów, którzy wybrali FAŁSZ, co ich zdaniem jest nieprawdziwą informacją. Następnie powiedz, jaka jest prawidłowa odpowiedź i krótko ją skomentuj.
- W trakcie rozmowy na temat stwierdzenia nr 4 pokaż na mapie oceany, morza i kontynenty. Ta informacja może pomóc uczniom i uczennicom odpowiedzieć na pytanie - „ile wody jest w oceanach?”
- Podsumowując, zwróć uwagę uczniów i uczennic na stwierdzenie, że „nawet do 40% oceanów jest silnie dotkniętych ludzką działalnością.” Podkreśl, że głównymi problemami są: zanieczyszczenie wód, przełowienie (czyli znacznie zmniejszona liczba ryb na skutek nadmiernych połowów) i zniszczenie przybrzeżnego środowiska naturalnego.
III. Co zrobić, aby ochronić morza i oceany? - Na fali pomysłów – 20 min.
- Porozmawiaj z uczniami i uczennicami o tym, kto może ochronić morza i oceany? Powinny paść odpowiedzi wskazujące na działania jednostek (np. rybacy, turyści, płetwonurkowie, naukowcy, każdy z nas) i poszczególnych krajów (politycy, rządy).
- Następnie podziel uczniów i uczennice na grupy 5-6 osobowe i zaproponuj, aby wcielili się w przedstawicieli mieszkańców lub władz nadmorskiego kraju, którzy zainteresowali się tematem ochrony mórz i oceanów.
- Każdej grupie przekaż załącznik nr 2 z opisem zagrożenia, omówionego podczas quizu (zanieczyszczenie lub przełowienie) i inspiracją do działania. Poproś uczniów i uczennice, aby zgodnie z opisem na karcie postarali się znaleźć 3-4 rozwiązania problemu z perspektywy mieszkańca lub władz (działania systemowe). Zaproponuj, aby każda z grup zilustrowała swoje pomysły na planszy z rysunkiem morza. W wodzie uczniowie i uczennice będą zapisywać nazwę problemu, a na falach zapiszą swoje pomysły.
- Po zakończeniu pracy plansze z wynikami pracy grup zawieście obok siebie, a jedna osoba z każdej grupy – przedstawiciel władz lub mieszkańców krótko przedstawi grupę i opowie o proponowanych rozwiązaniach.
IV. Cele Zrównoważonego Rozwoju – 10 min.
- Zwróć uwagę, że z takimi samymi problemami, jakie rozwiązywali uczniowie i uczennice zmagają się również politycy i naukowcy. We wrześniu 2015 r. przywódcy ponad 100 krajów zebrali się na konferencji w Nowym Jorku, w trakcie której przyjęli dokument pn. “Przekształcanie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – 2030”, który zawiera 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju. Jednym z nich – celem 14. - jest ochrona mórz i oceanów i ich zrównoważone wykorzystanie.
- Realizacja tego celu wymaga wypełnienia wielu zadań. Przedstaw te zadania na podstawie materiałów zamieszczonych w załączniku nr 3. Możesz je przedstawić graficznie na arkuszu papieru lub na tablicy (por. propozycja wizualizacji w załączniku nr 3). Zwróć uwagę na słownictwo, zapytaj uczniów i uczennice, które terminy są niezrozumiałe i wyjaśnij je. Jeśli niektóre zadania pojawiły się już wcześniej na planszach z pomysłami uczniów i uczennic (praca grup pkt. 14.3) , to przypomnij te rozwiązania. Podkreśl, że Cele Zrównoważonego Rozwoju stanowią ogólny plan działania, który powinien być realizowany w konkretnych przedsięwzięciach przez społeczność międzynarodową i każdego z nas.
Zadanie domowe dla chętnych:
Zanieczyszczenie mórz i oceanów to problem ogólnoświatowy, wymagający zarówno globalnych jak i lokalnych działań. Dlatego też niezwykle ważne są działania każdego z nas. Zastanów się i napisz w 2-3 punktach, jak możesz dbać o morza i oceany na co dzień?
Komentarz metodyczny:
- Lekcję można przeprowadzić w związku z Międzynarodowym Dniem Oceanu, który przypada 8 czerwca.
- Przedstawiając zadania związane z Celami Zrównoważonego Rozwoju, zwróć uwagę na słownictwo. Niektóre hasła mogą być niejasne dla uczniów i uczennic, zapytaj, które terminy są niezrozumiałe i wyjaśnij je.
- Na kolejnych zajęciach możesz nawiązać do pracy domowej. Zaproś uczniów i uczennice do wspólnej zabawy – stworzenia własnego morza. Uczniowie i uczennice otrzymają karteczki niebieskiego koloru. Każdy z nich narysuje i wytnie 2-3 krople wielkości dłoni, a następnie wpisze na kroplach swoje obietnice, dotyczące zmiany zachowania i przyklei je na arkuszu papieru. Zwróć uwagę, czy faktycznie są to zadania realne do wykonania. Jeśli nie zapytaj uczniów/uczennice, jak zamierzają je wykonać? Podsumuj, że nasze wspólne działania mogą przyczynić się do poprawy stanu wód. Im jest nas więcej i wspólnie działamy, tym bardziej możemy być skuteczni.
- W podsumowaniu, możesz również zaprezentować dwuminutowy film prezentowany w ramach kampanii „Nature is speaking”, dotyczący ochrony oceanów: Harrison Ford is The Ocean.
Materiały pomocnicze: