Prawa człowieka - prawo do rozwoju

DEKLARACJA O PRAWIE DO ROZWOJU (4 GRUDNIA 1986)
tłumaczenie nieoficjalne


Artykuł 1
1. Prawo do rozwoju jest niezbywalnym prawem człowieka, na podstawie którego każdy człowiek i wszystkie narody mają prawo uczestniczyć w ekonomicznym, społecznym, kulturalnym i politycznym rozwoju — w którym wszystkie prawa człowieka i podstawowe wolności mogą być w pełni zrealizowane — a także przyczyniać się do niego, i cieszyć się z niego.
2. Prawo człowieka do rozwoju przyjmuje również pełną realizację prawa narodów do samostanowienia, które — zgodnie z postanowieniami Międzynarodowych Paktów Praw Człowieka — obejmuje realizację ich niezbywalnego prawa do pełnej suwerenności wszystkich ich skarbów
i zasobów naturalnych.

Artykuł 2
1. Człowiek jest centralnym podmiotem rozwoju i powinien być aktywnym uczestnikiem i beneficjentem prawa do rozwoju.
2. Wszystkie istoty ludzkie są odpowiedzialne za rozwój, indywidualnie i zbiorowo, biorąc pod uwagę konieczność pełnego poszanowania ich praw człowieka i podstawowych wolności, jak również ich obowiązki wobec wspólnoty, albowiem tylko w ten sposób można zapewnić swobodne
i całkowite spełnienie się człowieka, i dlatego też powinni oni promować i chronić polityczny, społeczny i gospodarczy porządek właściwy dla rozwoju.
3. Państwa mają prawo i obowiązek formułować odpowiednią krajową politykę rozwoju, mającą na celu stałą poprawę dobrobytu całej populacji i wszystkich osób, na podstawie ich aktywnego, wolnego i znaczącego udziału w rozwoju i w sprawiedliwym podziale korzyści z tego wynikających.

Artykuł 3
1. Państwa ponoszą główną odpowiedzialność za stworzenie krajowych i międzynarodowych warunków sprzyjających realizacji prawa do rozwoju.
2. Realizacja prawa do rozwoju wymaga pełnego poszanowania zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współpracy między państwami — zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych.
3. Państwa mają obowiązek współpracować ze sobą
w interesie zapewnienia rozwoju i usunięcia przeszkód na drodze do rozwoju. Kraje powinny realizować swoje prawa i wypełniać swoje obowiązki w taki sposób, aby promować nowy międzynarodowy ład gospodarczy oparty na suwerennej równości, wzajemnej zależności, wzajemnych interesach i współpracy pomiędzy wszystkimi państwami, jak również zachęcać do przestrzegania i realizacji praw człowieka.

Artykuł 4
1. Państwa mają obowiązek podjąć odpowiednie kroki — indywidualnie i zbiorowo — dla sformułowanie polityki rozwoju, która ułatwi pełną realizację prawa do rozwoju.
2. Konieczne są trwałe działania zmierzające do propagowania szybszego rozwoju krajów rozwijających się. Jako uzupełnienie wysiłków krajów rozwijających się, niezbędna jest skuteczna współpraca międzynarodowa dla zapewnienia tym krajom odpowiednich środków
i możliwości realizacji ich wszechstronnego rozwoju.

Artykuł 5
Państwa podejmą zdecydowane kroki w celu wyeliminowania masowego i jawnego łamania praw narodów i ludzi, wynikających z apartheidu, wszelkich form rasizmu i dyskryminacji rasowej, kolonializmu, obcej dominacji i okupacji, agresji, zagranicznych wpływów i zagrożeń suwerenności, jedności narodowej i integralności terytorialnej, groźby wojny i odmowy akceptacji podstawowych praw narodów do samostanowienia.

Artykuł 6
1. Wszystkie państwa powinny współpracować w celu promowania, wspierania i umacniania powszechnego poszanowania i przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności — bez względu na rasę, płeć, język czy religię.
2. Wszystkie prawa człowieka i podstawowe wolności są niepodzielne i współzależne, w celu promowania rozwoju należy zwrócić jednakową uwagę i pilnie rozważyć realizację, promowanie i ochronę praw obywatelskich, politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych.
3. Państwa powinny podjąć kroki w celu usunięcia przeszkód w rozwoju wynikających z nieprzestrzegania praw obywatelskich i politycznych, jak również praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych.

Artykuł 7
Wszystkie państwa powinny wspierać tworzenie, utrzymanie i umocnienie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa — dlatego należy dołożyć wszelkich starań w celu osiągnięcia powszechnego i całkowitego rozbrojenia pod skuteczną kontrolą międzynarodową, jak również w celu zapewnienia, że środki uzyskane w ramach skutecznych dyspozycji rozbrojeniowych są wykorzystywane do wszechstronnego rozwoju, w szczególności krajów rozwijających się.

Artykuł 8
1. Państwa powinny zobowiązać się — na poziomie krajowym — do wydania niezbędnych dyspozycji dla realizacji prawa do rozwoju i zapewnić — między innymi - równość szans dla wszystkich w dostępie do
podstawowych źródeł, do edukacji, służby zdrowia, żywności, mieszkania, pracy i godziwego podziału dochodów. Skuteczne działania powinny być podjęte w celu zapewnienia aktywnej roli kobiet w procesie rozwoju. Odpowiednie reformy gospodarcze i społeczne powinny być przeprowadzone w celu wyeliminowania wszystkich niesprawiedliwości społecznych.
2. Państwa powinny zachęcać do powszechnego udziału ludności we wszystkich dziedzinach, co jest ważnym czynnikiem w rozwoju i pełnej realizacji wszystkich praw człowieka.

Artykuł 9
1. Wszystkie aspekty prawa do rozwoju określone
w niniejszej Deklaracji są niepodzielne i współzależne i każde z nich powinno być rozpatrywane w kontekście całości.
2. Żadne z postanowień niniejszej Deklaracji nie może być interpretowane jako sprzeczne z celami i zasadami Organizacji Narodów Zjednoczonych, lub jako przyznające że którekolwiek państwo, grupa lub jednostka ma prawo do prowadzenia jakiejkolwiek działalności lub podjęcia kroków mających na celu naruszenie praw zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz w Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka.

Artykuł 10
Należy podjąć kroki w celu zapewnienia pełnej realizacji i stopniowego umacniania prawa do rozwoju, w tym opracowania, przyjęcia i wdrażania politycznych, ustawodawczych i innych dyspozycji na poziomie krajowym i międzynarodowym.