Zawłaszczanie ziemi a turystyka na przykładzie sytuacji w Tanzanii i Tajlandii

Ten scenariusz jest rozszerzeniem tematu zawłaszczania ziemi i skupia się na jego powiązaniu z turystyką. Może być uzupełnieniem lekcji o odpowiedzial- nej konsumpcji „Wiem, co jem” oraz „Mniej kupujemy – nie marnujemy”.

Cele:
- Uczniowie i uczennice potrafią wytłumaczyć związek turystyki z zawłaszczaniem ziemi.
- Uczniowie i uczennice wiedzą, w jaki sposób ich zachowania jako turystów wpływają na życie ludzi w krajach globalnego Południa.

Metody i formy pracy: praca w grupie, praca z tekstem, dyskusja
Środki dydaktyczne: kopie kart pracy dla uczniów – podstawowe informacje oraz teksty o Tanzanii i Tajlandii


Przebieg lekcji:
1. Powitaj uczniów i uczennice i poproś ich o to, żeby w parach porozmawia- li o swoich ostatnich wakacjach – mogą krótko opisać miejsce, to, czym się zajmowali, najlepsze wspomnienia. Daj uczniom na to 2 minuty, a następnie zapytaj, czy ktoś może powiedzieć coś o ludziach zamieszkujących miejsce, w którym spędzili wakacje – czy rozmawiali z nimi, zaprzyjaźnili się z kimś. Zapytaj, czy turyści są zwykle dobrze widziani przez lokalnych mieszkańców, czy też czasem ich obecność może powodować jakieś negatywne skutki. Po- proś o kilka przykładów pozytywnych i negatywnych konsekwencji turystyki dla lokalnej społeczności (pozytywne: miejsce staje się znane, turyści zapewniają mieszkańcom pracę, ciekawie jest gościć ludzi z innych zakątków świata; negatywne: śmieci, wyższe ceny nieruchomości, hałas, rozbudowa infra- struktury, która czasem niszczy charakter danego miejsca itd.). 5 min

2. Zapowiedz uczniom, że podczas dzisiejszej lekcji dokładniej przyjrzycie się związkowi turystyki z zawłaszczaniem ziemi na przykładzie dwóch krajów z dwóch różnych kontynentów: Tanzanii (Afryka) i Tajlandii (Azja). Poproś chętnego ucznia lub uczennicę o krótkie przypomnienie, na czym polega zawłaszczanie ziemi, które było omawiane na poprzednich zajęciach.

3. Rozdaj kopie kart pracy „Podstawowe informacje” i zaproś uczniów i uczennice do ich wypełnienia w parach lub małych grupach. Wytłumacz, że nad ta- belką znajdują się wszystkie odpowiedzi, a zadaniem uczniów będzie dopasowanie ich do odpowiedniego kraju. Daj uczniom 2 minuty na rozwiązanie tego zadania, a następnie wspólnie porównajcie odpowiedzi. 10 min

4. Powiedz uczniom i uczennicom, że dostaną teraz tekst do przeczytania w grupach. Rozdaj połowie klasy tekst o Tanzanii, a połowie tekst o Tajlandii. Daj im kilka minut na przeczytanie, a następnie poproś chętne osoby o zreferowanie tekstu reszcie klasy. 10 min

5. Zaproś uczniów do dyskusji w małych grupach w oparciu o tabelki z podsta- wowymi danymi o obydwu krajach oraz przeczytane teksty. Zadawaj uczniom po kolei następujące pytania: a) Porównajcie procent mieszkańców zatrudnionych w Tanzanii i Tajlandii w rolnictwie do procenta osób zatrudnionych w sektorze turystycznym. Jak myślicie, co z tego wynika? b) Jakie szanse i zagrożenia wiążą się z wykupywaniem ziemi przez zagra- nicznych inwestorów? Czy gdyby cała plaża, molo i wszystkie hotele w So- pocie należały do bogatego przedsiębiorcy z Ameryki, coś by się zmieniło? Jeśli tak, to co? c) Co jako turyści możemy zrobić, by odwiedzając inne kraje, nie szkodzić
lokalnej społeczności? 10 min

6. Po każdym przeczytanym pytaniu powiedz, że uczniowie mają 3 minuty na dyskusję w grupach. Następnie poproś dwie chętne grupy o podsumowanie prze- biegu dyskusji reszcie klasy. W podsumowaniu dyskusji zwróć uwagę na to, że: a) rolnictwo jest ważną gałęzią gospodarki zarówno Tanzanii, jak i Tajlandii, dając zatrudnienie dużej części społeczeństwa. Dla porównania, w Polsce w rolnictwie zatrudnionych jest ok. 18% ludzi. Jeśli rolników w Tanzanii i Tajlandii nie będzie stać na utrzymanie ziemi, stracą źródło utrzymania i popadną w biedę; b) pomiędzy zwykłym posiadaniem ziemi przez obcokrajowców a zjawi- skiem zawłaszczania ziemi jest ogromna różnica. Ideą zawłaszczania ziemi jest czerpanie z niej zysków oraz w większości przypadków eksport wy- produkowanej żywności czy dochodów wypracowanych przez dany hotel. Proceder ten powoduje wzrost cen nieruchomości, co w przypadku krajów globalnego Południa oznacza, że ich mieszkańców nie stać na jej kupno. Brak ziemi często równa się brakowi możliwości utrzymania i wyżywienia rodziny. Natomiast sam fakt, że w danym kraju żyją i posiadają ziemię obcokrajowcy, nie jest niczym negatywnym, wręcz przeciwnie, bo m.in. wzbogaca lokalną kulturę; c) jako turyści wyjeżdżający do innych krajów możemy podjąć konkretne działania, by zminimalizować negatywne skutki turystyki: zatrzymywać się w hotelach, których właścicielami są lokalni mieszkańcy, wykupując wycieczkę, sprawdzać w biurze podróży, w jaki sposób turystyka w danym miejscu wpływa na lokalną społeczność, dbać o środowisko, zwłaszcza je- śli jesteśmy w parku narodowym. Pierwszym krokiem zawsze jest wiedza – dowiadywanie się o tym, jak turystyka wpływa na zawłaszczanie ziemi w danym kraju, oraz rozpowszechnianie tej wiedzy wśród rodziny i znajo- mych i zachęcanie ich do podobnych działań. 10 min