Biografia kukurydzy
Opis:
Scenariusz, dzięki któremu uczniowie i uczennice poznają ewolucyjną historię powszechnie znanej kukurydzy. Na przykładzie kukurydzy ocenią zmiany w fenotypie rośliny, a także poznają procesy związane z doborem sztucznym i naturalnym.
Autor/Autorka (autorzy/autorki):
Michał Szczepanik
Wydawca:
Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej
Odniesienie do podstawy programowej: Przedmiot: biologia
III etap edukacyjny, gimnazjum
Cele kształcenia - wymagania ogólne:
I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych.
Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy, wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku, przedstawia i wyjaśnia zależności miedzy organizmem a środowiskiem, wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej.
IV. Rozumowanie i arg umentacja.
Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami, formułuje wnioski, formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.
Treści nauczania - wymagania szczegółowe:
IX. Ewolucja życia.
Uczeń:
1) wyjaśnia pojęcie ewolucji organizmów i przedstawia źródła wiedzy o jej przebiegu;
2) wyjaśnia na odpowiednich przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny, oraz podaje różnice między nimi; zwiń
Odniesienie do podstawy programowej:Przedmiot: biologia
III etap edukacyjny, gimnazjum
Cele kształcenia - wymagania ogólne:
I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych.
Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy, wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych... więcej
Zagadnienia:
• Migracje
• Żywność i rolnictwo
Czas trwania:
• 20 minut
Cele ćwiczenia:
• Opiszesz różnice fenotypowe pomiędzy pierwotnymi i współczesnymi odmianami kukurydzy.
• Wyjaśnisz rolę człowieka w procesie ewolucji kukurydzy.
• Określisz, skąd pochodzi kukurydza.
Środki dydaktyczne i materiały:
• Załącznik
Przebieg ćwiczenia:
1. Poproś uczniów i uczennice, aby określili przynależność systematyczną kukurydzy, wskazując klasę (klad), oraz podali jak najwięcej cech charakteryzujących te roślinę. W przypadku problemów z określeniem przynależności systematycznej kukurydzy, napisz na tablicy cechy roślin jednoliściennych. Następnie zapytaj, czy wiedzą, skąd pochodzi kukurydza i jakie jej cechy były (i nadal są) atrakcyjne dla jej hodowców. Zadbaj o to, by młodzież wygenerowała jak najwięcej pomysłów. Podsumuj i ewentualnie uzupełnij wypowiedzi. Zwróć uwagę na fakt, iż w wyniku długoletniej hodowli i związanej z tym procesem selekcji, przodkowie kukurydzy znacznie różnili się od odmian uprawianych dzisiaj.
Obecnie uważa się, że obszarem, gdzie została udomowiona kukurydza, jest Meksyk. Miało to miejsce w dolinie rzeki Balsas około 9000 lat temu. Formą wyjściową tej rośliny jest trawa Teosinte. W układzie systematycznym kukurydza należy do klasy (kladu) jednoliściennych.
2. W parach uczniowie i uczennice zapoznają się z tekstem o pochodzeniu kukurydzy oraz udzielają odpowiedzi na pytania (załącznik nr 1). Poproś wybrane pary o zaprezentowanie wyników. W podsumowaniu podkreśl rolę człowieka w procesie ewolucji kukurydzy.
3. Podsumuj pracę uczniów i uczennic. Zwróć uwagę klasy na to, że wiele popularnych gatunków roślin pochodzi z Ameryki Północnej i Południowej. Zapytaj młodzież, czy potrafi wskazać takie gatunki (np. ziemniak). Wyjaśnij znaczenie lokalnych odmian roślin, zasygnalizuj, że obecnie zmian w materiale genetycznym dokonuje się również poprzez manipulacje w genach, co prowadzi do wytworzenia organizmów GMO (genetycznie modyfikowanych). Zachęć uczniów i uczennice, aby korzystając z Internetu lub biblioteki wyszukali aztecką legendę o bóstwie kukurydzy.
Legenda o bóstwie kukurydzy: http://bit.ly/wybuchajacedusze
Źródła:
Zdjęcie kukurydzy i jej form przejściowych: http://bit.ly/kukurydza
Załączniki:
Załącznik nr 1 – Karta pracy: Pochodzenie kukurydzy