SCENARIUSZE

Malala waleczna. Charakterystyka postaci rzeczywistej.

Opis: Scenariusz zajęć języka polskiego dla gimnazjum poruszający temat dostępu dziewcząt do edukacji. Malala waleczna to postać rzeczywista – odważna pakistańska nastolatka, blogerka, aktywistka walcząca o prawa dziewcząt do edukacji, która za swoją działalność otrzymała w 2014 roku Pokojową Nagrodę Nobla. Podczas zajęć uczennice i uczniowie nauczą się pisać charakterystykę postaci rzeczywistej na przykładzie Malali Yousafzai. Przy okazji przyjrzą się jej codziennemu życiu i dowiedzą się, z jakimi wyzwaniami dotyczącymi dostępu do edukacji mierzą się dziewczęta w Pakistanie. Przed zajęciami poproś uczniów i uczennice, żeby poszukali informacji na temat Malali Yousafzai.

Autor/Autorka (autorzy/autorki): Jadwiga Jarosz

Wydawca:

Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej

Odniesienie do podstawy programowej: Przedmiot: Język polski III etap edukacyjny, gimnazjum Treści nauczania – wymagania szczegółowe I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 1) odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie; 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu; 3) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie; 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń: 1) samodzielnie dociera do informacji – w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych; II. A naliza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. 2. Analiza. Uczeń: 2) charakteryzuje postać mówiącą w utworze; 4. Wartości i wartościowanie. Uczeń: 2) omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk, nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność, sprawiedliwość; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne; 3) dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość. III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, zróżnicowany stylistycznie i funkcjonalnie opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej, filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i ze zdarzenia z życia, rozprawka, podanie, życiorys i CV, list motywacyjny, dedykacja; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada; 2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat; zwiń

Odniesienie do podstawy programowej:Przedmiot: Język polski III etap edukacyjny, gimnazjum Treści nauczania – wymagania szczegółowe I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 1) odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków... więcej

Zagadnienia:
• Władza polityczna, demokracja i prawa człowieka

Czas trwania:
• 45 minut

Pytanie kluczowe:
• W jaki sposób jednostki mogą zmieniać świat?

Cele zajęć:
• Dowiesz się, kim jest Malala Yousafzai.
• Napiszesz charakterystykę postaci rzeczywistej.
• Zapoznasz się z przykładem działalności na rzecz powszechnego dostępu do edukacji.

Metody:
• Pogadanka
• Praca z tekstem literackim

Formy pracy:
• Praca w grupach
• Praca indywidualna

Środki dydaktyczne i materiały:
• Załączniki
• Informacje na temat Malali, przyniesione przez młodzież w ramach zadania domowego
• Opcjonalnie: rzutnik, dostęp do Internetu

Przebieg zajęć:
1. Poproś uczennice i uczniów, aby przypomnieli plan charakterystyki. Zapisz na tablicy elementy, z jakich powinien się składać plan pełnej charakterystyki (przedstawienie postaci; wygląd zewnętrzny; charakterystyka wewnętrzna, np. cechy charakteru; temperament/usposobienie; postawa moralna/światopogląd; przykłady zachowań lub sytuacji obrazujących cechy postaci; ocena).

2. Wytłumacz klasie, że za chwilę zajmiecie się charakterystyką postaci rzeczywistej – Malali Yousafzai. Zacznijcie od zebrania informacji na jej temat – najpierw tych, które młodzież znalazła w prasie lub w Internecie w ramach pracy domowej. Pokaż fotografię Malali (zdjęcie dostępne pod adresem: http://bit.ly/ceo_Malala). Rozdaj klasie pozostałe materiały: krótką notkę biograficzną dotyczącą Malali (załącznik nr 1; jedna osoba może odczytać tekst na głos) oraz fragmenty jej bloga (załącznik nr 2). Zaproś młodzież do zapoznania się z materiałami.

3. Podziel klasę na czteroosobowe grupy. Poproś, by każda z grup napisała charakterystykę Malali, korzystając z dostępnych materiałów. Zaznacz, że każda z grup pracuje nad wspólną wersją charakterystyki. Wyjątek stanowi ocena postaci, którą każda uczennica i uczeń muszą napisać samodzielnie.

4. Poproś przedstawicieli/ki grup o odczytanie charakterystyk.

5. Poproś klasę, aby wymieniła problemy, jakimi zajmuje się Malala (prawo dziewcząt do edukacji, prawa kobiet, prawa człowieka).

6. Powiedz klasie, że w ostatnich latach młodzi ludzie dzięki Internetowi coraz częściej stają się aktywni społecznie, zakładając blogi. Zapytaj, czy ktoś zna przykład takiego bloga. Odpowiedzcie na pytanie kluczowe.

Przykładem może być 14-letnia Brazylijka Isadora Faber. Na swoim blogu „Diario de Classe” zwraca uwagę na fatalne zaniedbania państwowych szkół. Robi zdjęcia zniszczonym sprzętom szkolnym, wytyka bezradność nauczycieli. Z czasem uczennice i uczniowie innych państwowych brazylijskich szkół zaczęli przysyłać jej podobne zdjęcia, na których widać zdewastowane budynki szkolne. Obecnie, w 2014 roku, jej blog na facebooku polubiło ok. 640 tysięcy osób. Isadora Faber walczy o prawo do edukacji w godnych warunkach, o zrównanie poziomu nauczania w szkołach państwowych i prywatnych. Magazyn Forbes uznał Isadorę za jedną z najbardziej wpływowych osób w Brazylii (Zuzanna O’Brien, „Dziewczyńska rewolucja” w: Wprost, nr 30/2013 (1587): http://www.wprost.pl/ar/409377/Dziewczyska-rewolucja/?pg=1.).

Informacja pochodzi od Madzy Ednir, pedagożki z Brazylii

Praca domowa:
1. Zinterpretuj pisemnie słowa Malali Yousafzai, które wypowiedziała podczas wystąpienia w ONZ: „Jedno dziecko, jeden nauczyciel, jeden długopis i jedna książka mogą zmienić świat”.
2. Poszukaj innych przykładów blogów prowadzonych przez młodych ludzi, którzy są zaangażowani społecznie.
3. Wysłuchaj 10-minutowej audycji radiowej na temat projektów edukacyjnych w Afganistanie i Pakistanie, realizowanych przez polską organizację pozarządową.

Link do audycji: https://www.polskapomoc.gov.pl/files/Audio/Afganistan%202008.mp3.

Źródła:
Yousafzai Malala, Lam Christina, To ja, Malala. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2014.
O’Brien Zuzanna, „Dziewczyńska rewolucja” we: Wprost, nr 30/2013 (1587): http://www.wprost.pl/ar/409377/Dziewczyska-rewolucja/?pg=1.
Krawczyk Elżbieta, „Kobiety globalnego południa. Sytuacja społeczno--zawodowa kobiet w Pakistanie” w: Pomoc rozwojowa nr 4/2013:
http://bit.ly/PCPM_PR_04.
„Swat: Diary of a Pakistani Schoolgirl (Malala Yousafzai)”http://lubpak.com/archives/771
http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7834402.stm
http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/14-latka-sprzeciwila-sietalibom-w-odwecie-probowali-ja-zabic,281612.html
http://dziewczynkazksiazka.natemat.pl/68307,10-cytatow-zprzemowienia-malali-na-forum-onz
https://pt-br.facebook.com/DiariodeClasseSC

Załączniki:
Załącznik nr 1 – Materiał pomocniczy: Notka biograficzna Malali Yousafzai
Załącznik nr 2 – Materiał pomocniczy: Cytaty z bloga Gul Makai (Malali)