Kim są współcześni sachemowie? O turystyce we współczesnym reportażu.

Zagadnienia:
• Produkcja i konsumpcja
• Różnorodność i stosunki międzykulturowe

Czas trwania:
• 2 x 45 minut

Pytanie kluczowe:
• Jak być odpowiedzialną turystką/odpowiedzialnym turystą?

Cele zajęć:
• Porównasz sytuację opisaną we fragmencie reportażu „Ucieczka od codzienności” z historią przedstawioną w „Sachemie”.
• Ocenisz wpływ turystyki na odwiedzane kraje.
• Zrozumiesz, na czym polega turystyka odpowiedzialna i wymienisz przykłady odpowiedzialnych zachowań.

Metody:
• Burza pomysłów
• Pogadanka
• Dyskusja
• Globalna kafejka
• Praca z tekstem literackim

Formy pracy:
• Praca w parach
• Praca grupowa

Środki dydaktyczne i materiały:
• Załączniki
• „Sachem” Henryka Sienkiewicza

Przebieg zajęć:
Pierwsza lekcja:
1. Zapytaj uczennice i uczniów, w jakim celu ludzie odwiedzają inne kraje? Odpowiedzi zapisz na tablicy. Zadaj pytanie: jakie korzyści z turystyki czerpią lokalne społeczności?

2. Zapytaj uczennice i uczniów, czy ich zdaniem wioska sachema (przed powstaniem Antylopy) byłaby atrakcyjna turystycznie. Dlaczego? Wyjaśnij, że na najbliższych dwóch lekcjach ocenicie zachowanie widowni w cyrku i porównacie je z zachowaniami współczesnych turystów, którzy przyjeżdżają zobaczyć inną kulturę.

3. Rozdaj młodzieży fragmenty reportażu Jennie Dielemans pt. „Ucieczka od codzienności” (załącznik nr 1). Poproś jedną osobę o odczytanie tekstu.

4. Zapytaj, co łączy sytuację opisaną w przeczytanym reportażu z historią przedstawioną w „Sachemie”. Uczennice i uczniowie powinni dostrzec podobieństwo polegające na podziale bohaterów i bohaterek na tych, którzy płacą za to, żeby oglądać ludzi żyjących w stanie „pierwotnym” oraz na tych, którzy za pieniądze spełniają oczekiwania tych pierwszych. Poproś klasę, by krótko oceniła postawę widowni cyrkowej oraz turystów i turystek z reportażu.

5. Zapytaj, skąd się wziął pomysł na stworzenie wioski plemion górskich. Jak uczennice i uczniowie oceniają ten pomysł?

6. Podziel klasę na dwie grupy. Jedna grupa zajmie się charakterystyką turystów i turystek, druga – mieszkanek i mieszkańców wioski plemion. Poproś uczennice i uczniów, aby przedyskutowali poniższe kwestie. Po ok. 10 minutach poproś młodzież o prezentację swoich spostrzeżeń.

Grupa 1 (charakterystyka turystek i turystów):
Co robią? Jak się zachowują? Jaka może być przyczyna lub cel działania?

Klasa powinna zauważyć, że turyści i turystki są zmęczeni podróżą, chcą mieć pamiątkę z wakacji (robią zdjęcia), zwiedzają wnętrza domów, oglądają przygotowane dla nich przedstawienia, wspomagają finansowo „biedną” społeczność.

Grupa 2 (charakterystyka przedstawicieli i przedstawicielek plemion):
Jak wygląda ich życie w wiosce plemion górskich? Jak to może wpływać na przedstawicieli i przedstawicielki plemion?

Klasa powinna zauważyć, że przedstawiciele i przedstawicielki plemion kultywują tradycję na potrzeby turystyki (budują tradycyjne domy, przygotowują przedstawienia dla turystów), pozują do zdjęć, przywykli do faktu, że są atrakcją turystyczną.

7. Zapytaj uczniów i uczennice, jak oceniają wpływ turystyki na odwiedzane kraje. Jako komentarz odczytaj drugi fragment reportażu Jennie Dielemans pt. „Ucieczka od codzienności” (załącznik nr 2).


Druga lekcja:
Przed lekcją poproś klasę o ustawienie stolików do pracy w czterech grupach. Potrzebne będzie też stanowisko dla eksperta/ekspertki.

1. Jeśli zajęcia są przeprowadzane pod rząd, przejdź do punktu drugiego. Jeśli między zajęciami była przerwa, poproś uczniów i uczennice o przypomnienie, czego dotyczyły fragmenty reportażu Jennie Dielemans pt. „Ucieczka od codzienności”.

2. Zaproponuj ćwiczenie metodą „globalnej kafejki”. Przygotuj cztery stoły; na każdym z nich połóż jedną kartkę z poradą dla odpowiedzialnych turystów/turystek:

• Szanuj lokalne tradycje i zwyczaje.
• Wspieraj lokalnych przedsiębiorców.
• Szanuj środowisko przyrodnicze.
• Zdobądź jak najwięcej informacji na temat odwiedzanego miejsca.

Na każdy stół przypada jedna kartka i jeden gospodarz/gospodyni stołu. Powołaj w klasie eksperta/ekspertkę, który zasiądzie przy osobnym stoliku, na którym będą leżały pocięte w paski kartki z przykładami zachowania odpowiedzialnego turysty (załącznik nr 3). Resztę klasy podziel na cztery grupy. Uczennice i uczniowie powinni w grupach podawać przykłady realizacji jednej z rad. Jeżeli w grupie kończą się pomysły, można skorzystać z pomocy eksperta/ekspertki, wybierając przy jego wsparciu przykład dobrej postawy. Po ok. 7 minutach dyskusji grupy przesiadają się do kolejnego stołu. Każda grupa musi odwiedzić wszystkie stoliki. Gospodynie i gospodarze nie zmieniają miejsca i za każdym razem przedstawiają nowym osobom wnioski poprzedniej grupy, a na zakończenie podsumowują wyniki dyskusji.

3. Poproś klasę, żeby zastanowiła się, czy turystki i turyści z reportażu „Ucieczka od codzienności” (załącznik nr 1) przestrzegają zasad odpowiedzialnej turystyki. Poproś młodzież o uzasadnienie odpowiedzi.

4. Poproś uczennice i uczniów, by zapisali swoje inicjały przy tej radzie, którą stosują, i zastanowili się, które rady chcieliby wcielić w życie.

Praca domowa:
1. Obejrzyj w domu filmik dotyczący świadomej turystyki: „Post-turystyka, koniec turystyki, jaką znamy”, TEDx Poznań: https://www.youtube.com/watch?v=YnDY4LpF8as.

Źródła:
Jennie Dielemans, „Ucieczka od codzienności” w: Witajcie w raju. Reportaże o przemyśle turystycznym, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2011.
Henryk Sienkiewicz, „Sachem” w: Wybór nowel, Warszawa: PIW, 1977.
Kerry Lorimer, „Zielony azymut. Przewodnik świadomego podróżnika”, w: National Geographic 2007.
Portal poświęcony świadomej turystyce: http://post-turysta.pl/.

Załączniki:
Załącznik nr 1 - Fragment reportażu: „Ucieczka od codzienności” (cz. I)
Załącznik nr 2 - Fragment reportażu: „Ucieczka od codzienności” (cz. II)
Załącznik nr 3 - Materiał pomocniczy (podpowiedzi eksperta/ekspertki): Przykłady postaw odpowiedzialnych turystów i turystek