Przedstawienie zagadnienia:
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka to zbiór wszystkich praw człowieka i wyjaśnienie ich zastosowania. Została ona uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 10 grudnia 1948 roku. W pierwszym artykule dokumentu zostało wyjaśnione, że każdy człowiek ma taką samą godność i prawa. Każdy człowiek jest obdarzony rozumem i sumieniem oraz powinien postępować w stosunku do innych ludzi w duchu braterstwa. Prawa człowieka przysługują każdemu od chwili urodzenia i nie można się ich zrzec ani nie mogą zostać odebrane przez władze rządzące. Niestety, są na świecie miejsca, w których prawa człowieka są łamane. Przykładem są wykorzystywane do pracy dzieci, w szczególności te, które znajdują się w warunkach zagrażających ich zdrowiu i życiu. W wielu rejonach świata można spotkać się z sytuacjami, w których ludzie są prześladowani czy torturowani za wiarę lub swoje poglądy. Ze względu na wciąż nierespektowane prawa człowieka, powołano organizacje o zasięgu światowym, które mają za zadanie wspierać mieszkańców różnych części świata w ochronie należnych im praw; są to m. in. Komitet Praw Człowieka ONZ, Helsińska Fundacja Praw Człowieka czy Amnesty International.
Cel zajęć:
zapoznanie uczniów z podstawowymi prawami człowieka oraz uświadomienie, że prawa te nie zawsze są respektowane
Czas trwania:
45 min.
Metody:
dyskusja, prezentacja multimedialna, praca grupowa, praca indywidualna
Środki:
rebus (załącznik 1), labirynt (załącznik 2), film „Pocztówka z Indii” (załącznik 3), długopisy, markery
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
Nauczyciel zapisuje na tablicy temat zajęć: Czy wszyscy mają prawo do…? i pyta uczniów czy kiedykolwiek słyszeli sformułowanie „prawa człowieka”. Prosi o wyjaśnienie pojęcia i podanie skojarzeń, jakie nasuwają się uczestnikom zajęć. W starszych klasach odpowiedzi można zapisać na tablicy. Nauczyciel odczytuje zapisane skojarzenia, a następnie przedstawia formalną definicję:
Prawa człowieka – zespół praw i wolności, które przysługują każdemu człowiekowi bez względu
na rasę, płeć, język, wyznanie, przekonania polityczne, pochodzenie narodowe i społeczne, majątek
itp. Prawa człowieka są prawami o charakterze moralnym, zbiorem postulatów domagających
się poszanowania wartości najcenniejszych dla człowieka, takich jak życie, godność, wolność, swobodny
rozwój.
2. Mój plan dnia
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie ich planu dnia, w którym będą zawarte stałe czynności,
które wykonują od rana do wieczora. Każdy z uczniów przygotowuje swój plan na kartce, podzielonej
według czasu (młodsze grupy mogą zilustrować pory dnia, jak i czynności, a starsze zapisać).
Po zakończonym zadaniu prowadzący prosi uczniów o przedstawienie efektów swojej pracy, jednocześnie
wyjaśniając, że w ich planie dnia znajduje się wiele przysługujących im praw człowieka. Nauczyciel
podaje przykłady czynności wymienionych przez uczniów i nawiązuje do konkretnych praw.
3. Prawa człowieka – jak jest w rzeczywistości?
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że prawa człowieka nie zawsze są przestrzegane. Prowadzący włącza film „Pocztówka z Indii” (załącznik 3). Po jego obejrzeniu zadaje uczniom pytania:
Pytania:
a) Ile lat może mieć przedstawiony w filmie chłopiec?
b) Na czym polega jego praca?
c) Dlaczego tak mały chłopiec pracuje?
d) Czego chłopiec nie może robić z powodu konieczności podjęcia pracy?
e) Jakie prawa człowieka są łamane w tym przypadku?
Odpowiedzi:
a) Chłopiec na filmie ma 10 lat.
b) Praca chłopca polega na pomocy kierowcy w przewożeniu mieszkańców.
c) Chłopiec pracuje, żeby móc się utrzymać i pomagać swojej rodzinie finansowo.
d) Chłopiec nie może chodzić do szkoły.
e) Łamane są poszczególne prawa człowieka takie jak: prawo do edukacji, prawo do wypoczynku. etc.
4. Moje najważniejsze prawo to?
Nauczyciel rozdaje uczniom karty z zadaniami (załącznik 1, 2). Najpierw prosi o rozwiązanie rebusu (załącznik 1, rozwiązanie: „życie”). Następnie wyjaśnia uczniom, że prawo do życia jest najważniejszym i niezbywalnym prawem każdego człowieka. Uczniowie mają za zadanie przejść przez labirynt (załącznik 2). Nauczyciel przedstawia, że prawo do życia polega na poszanowaniu życia każdego człowieka, wiąże się z poszanowaniem innych praw i wolności i jest ono prawem nadrzędnym.
5. Podsumowanie
Prowadzący zwraca uwagę uczniów na prawa jakie poznali podczas zajęć oraz przypomina, że ważna jest świadomość iż w wielu miejscach na świecie prawa człowieka nie są szanowane. Prowadzący podkreśla jak istotne jest by wiedzieć, jakie prawa nam przysługują, ale również ważne jest, by pamiętać o szacunku do drugiego człowieka i jego praw.