Odniesienie do podstawy programowej: Historia i społeczeństwo:
Cele kształcenia:
IV. Zainteresowanie problematyką społeczną.
Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – zadaje pytania „dlaczego jest tak, jak jest?” i „czy mogłoby być inaczej?” oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania.
V. Współdziałanie w sprawach publicznych.
Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich.
Treści nauczania:
1. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. Uczeń:
2) podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspokajania;
7) tłumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe
2. „Mała Ojczyzna”. Uczeń:
1) opisuje swoją „małą Ojczyznę”, uwzględniając tradycję historyczno-kulturową i problemy społeczno-gospodarcze;
5. Społeczeństwo. Uczeń:
1) wyjaśnia znaczenie pracy w życiu człowieka i dostrzega jej społeczny
podział;
7. Problemy ludzkości. Uczeń:
1) wyjaśnia, co oznacza powiedzenie: „świat stał się mniejszy” i wskazuje przyczyny tego zjawiska;
2) opisuje i ocenia na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka;
4) opowiada o przejawach nędzy na świecie oraz formułuje własną opinię o działaniach pomocowych podejmowanych przez państwa lub organizacje pozarządowe;
Przyroda
Cele kształcenia:
IV. Poszanowanie przyrody.
Uczeń zachowuje się w środowisku zgodnie z obowiązującymi zasadami;
działa na rzecz ochrony przyrody i dorobku kulturowego społeczności.
Treści nauczania:
5. Człowiek a środowisko. Uczeń:
1) prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby);
2) wyjaśnia wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole, w miejscu zabawy na stan środowiska;
3) proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu;
4) podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których zaszły korzystne i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka;
5) podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka.
zwiń
Odniesienie do podstawy programowej:Historia i społeczeństwo:
Cele kształcenia:
IV. Zainteresowanie problematyką społeczną.
Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym – zadaje pytania „dlaczego jest tak, jak jest?” i „czy mogłoby być inaczej?” oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania.
V.... więcej
Cele lekcji:
Po lekcji uczeń:
• zna pojęcia: Globalne Południe i Globalna Północ, globalizacja, fair trade (sprawiedliwy handel),
• potrafi wskazać na mapie kilka państw Globalnego Południa,
• odróżnia warunki życia mieszkańców Globalnego Południa od warunków życia Globalnej Północy,
• rozumie, na czym polega trudność w niwelowaniu różnic między państwami Globalnego Południa i Globalnej Północy,
• wie, w jaki sposób może wpłynąć na poprawę warunków pracy mieszkańców Globalnego Południa.
Formy pracy:
• indywidualna,
• grupowa,
• zespołowa.
Metody pracy:
• pogadanka,
• quiz,
• praca z tekstem,
• praca z mapą.
• metoda 365
• gra symulacyjna,
Środki dydaktyczne:
• w formie ponumerowanych załączników – karty pracy, teksty źródłowe, materiały ilustracyjne i informacyjne
• mapa polityczna świata.
Wskazówka
Przed rozpoczęciem lekcji zalecamy zapoznać się z materiałami dla nauczycieli, w szczególności informacjami dotyczącymi Kodeksu w sprawie obrazów i wiadomości dotyczących krajów Południa. Pomoże on w uniknięciu wzmocnienia negatywnych stereotypów dotyczących Globalnego Południa. Istnieje bowiem zagrożenie, że uczniowie nierzetelnie i błędnie ukazując sytuację mieszkańców Globalnego Południa wzmocnią nieprawdziwe, a powszechne przekonania dotyczące ludzi tam żyjących.
Scenariusz stanowi zbiór propozycji działań dydaktycznych. Możesz go dowolnie modyfikować dostosowując do możliwości uczniów, warunków pracy i innych zmiennych. Aby Ci to ułatwić, główna część scenariusza – faza realizacyjna została podzielona na poszczególne działania. Możesz je omijać, zmieniać ich kolejność.
LEKCJA PIERWSZA
Wstęp
Przywitaj się z uczniami. Poproś, aby podnieśli rękę wszyscy, którzy lubią czekoladę. Następnie zapytaj jakie znają rodzaje czekolady. Wysłuchaj wszystkich propozycji. Jeśli temat wywoła w klasie spodziewane ożywienie, pochwal entuzjazm i wiedzę uczniów. Poinformuj uczniów, że ich ulubiony deser ma też swoje gorzkie oblicze i z nim właśnie jest związany temat dzisiejszej lekcji. Zapisz temat na tablicy i przedstaw cele lekcji. Rozdaj uczniom kartę oceny kryteriów sukcesu (załącznik nr 1). Wyjaśnij, że sukcesem jest w tym wypadku zdobycie nowej wiedzy i umiejętności. Podkreśl korzyści – dzięki zdobytym informacjom będą nie tylko czekoladowymi smakoszami, ale i świadomymi konsumentami (wyjaśnij: jesteśmy konsumentami tego co sami kupimy, ale także tego, co inni kupią dla nas). Dodaj, że pod koniec dzisiejszej i następnej lekcji będą mieli okazję ocenić, które sukcesy już osiągnęli, a które kryteria wymagają dodatkowej pracy lub uzupełnienia informacji.
Faza realizacyjna
Quiz: zainteresowanie tematem, wzbudzenie refleksji na temat podziału dóbr we współczesnym świecie. Wprowadzenie pojęć: Globalna Północ, Globalne Południe.
1. Rozdaj wszystkim uczniom kartki z quizem lub wyświetl na tablicy wykorzystując projektor (załącznik nr 2). Zachęć, by samodzielnie odpowiadali na pytania. Podkreśl, że test nie będzie oceniany, a uczniowie mają prawo nie znać odpowiedzi.
2. Rozdaj uczniom karty pracy (załącznik nr 3). Poproś, by uważnie przeczytali tekst i wykonali polecenia. Wyjaśnij, że w tekście znajdą odpowiedzi na pytania znajdujące się w quizie.
3. Wspólnie sprawdźcie odpowiedzi. Przy okazji omawiania pytania nr 4, wskaż na mapie świata którędy przebiega linia podziału na Globalną Północ i Globalne Południe.
4. Zadaj uczniom dodatkowe pytania:
- Czy dostrzegacie nierówności w produkcji i spożyciu kakao na świecie? Na czym one polegają? (zachęć, by odpowiadając na to pytanie uczniowie skorzystali z rysunków kostek czekolady, które zamalowywali na kartach pracy).
- Czy uważacie, że sytuacja, w której na sprzedaży czekolady bogate firmy zarabiają miliardy, a ludność uprawiająca kakaowce żyje na granicy ubóstwa jest sprawiedliwa? Czy taki handel można nazwać sprawiedliwym?
- Czy znacie inne surowce, które są powszechnie czerpane z krajów Globalnego Południa: Afryki, Azji Południowej, Ameryki Południowej i wykorzystywane do produkcji dóbr kupowanych przez bogatsze społeczeństwa? Przykładowe odpowiedzi: kawa, herbata, olej palmowy, bawełna, złoto, diamenty, kauczuk, metale niezbędne do produkcji urządzeń elektronicznych.
Poznanie wybranych państw Globalnego Południa.
1. Podziel uczniów na grupy. W tym celu wręcz każdemu opis wybranego państwa (załącznik nr 4). Przygotuj tyle kopii poszczególnych opisów, aby stworzyć pięć równolicznych grup. Prezentacje państw zawierają krótkie informacje o ich historii, położeniu geograficznym i atrakcjach. Celem tego ćwiczenia jest przybliżenie uczniom głównych producentów kakao oraz przedstawienie ich w pozytywnym świetle, na przekór stereotypom panującym na temat państw Globalnego Południa.
2. Zadaniem każdego ucznia jest przeczytanie informacji o państwie, a następnie wykonanie polecenia znajdującego się pod opisem. Odpowiedź – nazwa kraju, wskaże, do której grupy będzie przynależał.
3. Poproś uczniów, aby połączyli się w grupy według odgadniętych nazw państw.
Gra symulacyjna. Dyskusja na temat warunków pracy i podziału zysku z pracy.
1. Każdej grupie wręcz po karcie do gry symulacyjnej (załącznik nr 5). Poproś, aby wykonali zawarte w niej polecenia. Zadaniem poszczególnych grup jest wcielenie się w role: farmerów, właścicieli firmy transportowej, przedstawicieli fabryki czekolady, marki czekoladowej i właścicieli sklepów. Wyjaśnij, że każda grupa ma charakter branżowy, a wcześniejszy podział na kraje miał charakter pomocniczy i nie wpływa na przebieg gry. Grupy wspólnie ustalają jaką kwotę z każdej tabliczki czekolady (wycenionej na 3 zł) powinni otrzymać. W tym celu powinni przygotować odpowiednie argumenty. Zachęć by posługiwali się nie tylko informacjami zawartymi w karcie pracy, ale i własną wiedzą.
2. Po wypracowaniu stanowiska, poproś o stworzenie nowych grup. Tym razem w skład każdego zespołu powinien wejść co najmniej jeden przedstawiciel każdej branży. W jednej grupie spotkają się zatem: farmer, właściciel firmy transportowej, przedstawiciel fabryki czekolady, marki czekoladowej i właściciel sklepu. Zadaniem grupy jest podzielenie (wynegocjowanie) kwoty, jaką każdy jej członek powinien otrzymać ze sprzedaży jednej tabliczki czekolady (wycenionej na 3 zł). Podpowiedz, że uczniom przydadzą się zarówno argumenty wypracowane w poprzednich grupach, jak i wiadomości, które uzyskali na temat handlu czekoladą w pierwszej części lekcji.
3. Po zakończeniu pracy, poproś każdą grupę o zaprezentowanie wyniku swoich negocjacji: kto, ile pieniędzy otrzyma i dlaczego.
4. Zaanimuj dyskusję zadając pytania:
- Czy to zadanie było łatwe? Jeśli nie, to na czym polegała jego trudność?
- Jak poradziliście sobie z rozwiązaniem tego problemu?
- Jakie były argumenty poszczególnych grup zawodowych?
- Który podział uważacie za najbardziej sprawiedliwy i dlaczego?
- Jak inaczej można podzielić pieniądze ze sprzedaży czekolady, aby zaspokoić potrzeby wszystkich zainteresowanych?
Podsumuj odpowiedzi uczniów używając pojęcia konfliktu interesów.
Faza podsumowująca
1. Poproś uczniów, aby wyjęli kartę sukcesów i ją wypełnili.
2. Przeczytaj poszczególne kryteria i zapytaj, czy zostały one osiągnięte podczas tej lekcji. Jeśli są chętni uczniowie, mogą określić w jakim stopniu i dlaczego.
3. Sformułuj pracę domową. Poinformuj, że uczniowie samodzielnie mogą wybrać z przedstawionych propozycji jedno zadanie, które chcą wykonać.
A. Ile zjadam czekolady?
Spróbuj oszacować jak dużo czekolady zjadasz w ciągu roku. W tym celu:
• Sprawdź ile waży zjadana przez ciebie tabliczka czekolady.
• Zastanów się, ile czekolad zjadasz w ciągu roku (możesz pomnożyć liczbę czekolad zjadanych w tygodniu przez liczbę tygodniu w roku).
• Pomnóż otrzymany wyniki przez wagę tabliczki czekolady a następnie przedstaw wynik w kilogramach.
B. Produkty Globalnego Południa w moim domu
Sprawdź, z jakich innych produktów, oprócz czekolady, wytworzonych w krajach Globalnego Południa najczęściej korzystasz (znajdź ich co najmniej 5). W formie tabeli napisz, co to za produkty i jak często są one wykorzystywane w twoim domu (np. raz w tygodniu, dwa razy w ciągu dnia, 10 razy w miesiącu).