Dyskusja o równość płciowej

Cele edukacyjne:
• uczniowie znają definicję równości płci;
• uczniowie zgłębiają wybrane przyczyny i skutki nierówności płci;
• uczniowie rozumieją, jak należy promować równość płci.

Czas: 45 minut

Przygotowanie:
Zapisz na tablicy lub na flipcharcie definicję dyskryminacji;
Przygotuj flipcharty lub kartki papieru do rysowania dla wszystkich grup, oraz flipcharty do pisania.
Uwaga: przed lekcją należy się zastanowić, czy uczniowie w swoim życiu nie cierpieli z powodu nierówności płci lub są czy nie są w jakiś sposób dotknięci tym problemem. Należy wykazać wrażliwość i upewnić się, że klasa jest bezpiecznym środowiskiem dla wszystkich uczniów. Wyjaśnij uczniom, że sami mogą zdecydować, czy chcą mówić o swoich doświadczeniach, czy też nie.

Przebieg
Rozpocznij zajęcia pytaniem: „Zastanów się, kiedy ostatnio czułeś się częścią grupy. Dlaczego czułeś się jej częścią? Jakie towarzyszyły Ci wtedy odczucia?” (zapamiętaj doświadczenia uczniów)
Daj uczniom minutę lub dwie na zastanowienie się nad odpowiedziami. Pozwól kilku uczniom na podzielenie się swoimi doświadczeniami i odczuciami z resztą grupy.
Następnie zapytaj: „Jak myślicie, jakbyście się czuli, będąc poza grupą?”; „Jak czuje się osoba wykluczona?”
Ponownie daj uczniom minutę lub dwie na zastanowienie się nad odpowiedziami i, jeżeli będzie to stosowne, pozwól niektórym z nich na podzielenie się doświadczeniami i odczuciami.

Wersje alternatywne:
Zamiast podawania odpowiedzi na głos, uczniowie mogą opisać swoje uczucia w pamiętniku lub na kartce papieru i przeczytać je tylko, gdy będą tego chcieli. Upewnij się, że uczniowie, którzy chcą się podzielić swoimi przemyśleniami, będą mieli taką sposobność. Inną możliwością jest zachęcenie uczniów do podzielenia się swoimi odpowiedziami z partnerem, nie z całą klasą.

Praca z definicją
Przedstaw uczniom definicję dyskryminacji lub poproś, aby ją przeczytali. „Dyskryminacja występuje wtedy, gdy pewna osoba lub grupa osób jest traktowana w sposób niesprawiedliwy, Czasami powodem takiego traktowania jest wiek danej osoby, jej płeć, wyznanie lub kolor skóry.”
Poproś uczniów, aby w parach wskazali trzy możliwe skutki wynikające z dyskryminacji oraz by podzielili się swoimi spostrzeżeniami z resztą klasy.

Wprowadź termin dyskryminacji płci i w jaki sposób może to prowadzić do nierównego traktowania osób różnej płci.
Informacja dodatkowa: Konstytucja RP w art. 32 stanowi, że wszyscy są wobec prawa równi i wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne (ust. 1). Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (ust. 2).Należy także uwzględnić, że ustrojodawca w sposób szczególny odniósł się do kwestii równouprawnienia płci, stanowiąc wart. 33 Konstytucji, że kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.” (Źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/czym-jest-dyskryminacja)

Wprowadzenie pojęć “PŁEĆ BIOLOGICZNA” i “PŁEĆ SPOŁECZNO-KULTUROWA”

Podziel uczniów na pięć lub sześć mniejszych grup.
Poproś każdą z grup, aby narysowała chłopca i dziewczynkę na dwóch osobnych flipchartach oraz , aby przeprowadziły burzę mózgów i zdecydowały, co oznacza bycie chłopcem lub bycie dziewczyną w naszym społeczeństwie. Jeżeli uczniowie wydają się zagubieni, poproś ich, aby wypisali najważniejsze rzeczy, związane z byciem chłopcem lub dziewczyną i
zapisali je przy odpowiednich obrazkach.
Poproś przedstawicieli grup o krótką prezentację swoich rysunków oraz różnic, jakie zauważyli między chłopcami a dziewczętami.
Rozpocznij dyskusję, pytając uczniów i uczennice o wskazanie pięciu cech opisujących dziewczyny, które zostały wypisane we wszystkich grupach. Po każdym podanym przykładzie zapytaj, czy jest to coś wrodzonego czy nabytego. Powtórz te same pytania w przypadku chłopców.
Wypisz na tablicy lub na flipcharcie cechy związane z płcią biologiczną, oraz na osobnym miejscu cechy związane z płcią społeczno-kulturową. Po ukończeniu tego zadania, podpisz flipcharty dużymi literami, odpowiednio “PŁEĆ BIOLOGICZNA” i “PŁEĆ SPOŁECZNO-KULTUROWA”.

Wyjaśnij, że podstawową różnicą między płcią biologiczną, a płcią społeczno-kulturową jest to, że w pierwszym przypadku, dana osoba urodziła się z konkretnymi cechami, a w drugim, że te cechy nabyła.
Wyjaśnij uczennicom i uczniom, że cechy związane z płcią biologiczną i płcią społeczno-kulturową mogą się różnić: zmieniają się one wraz z upływem lat i są zależne od charakterystyki danych społeczeństw.

Podsumuj i zapytaj czy to zrozumiałe, że :
• płeć biologiczna i płeć społeczno-kulturowa to dwa różne pojęcia;
• cechy płciowe są określone biologiczne i nie zmieniają się bez względu na upływ czasu i społeczeństwo;
• cechy przypisane płci kształtowane są relacjami społecznymi, zmieniają się wraz z upływem czasu i mogą się różnić w zależności od społeczeństwa.

Film i omówienie
Obejrzyjcie film organizacji Plan International “Unlock the Power of Girls”, dostepny na stronie: https://www.youtube.com/watch?v=yrE8yJczlgc
Użyj listy dialogowej w materiałach dodatkowych nr 1, w którym zapisane są napisy do filmu po angielsku z polskim tłumaczeniem.
Poproś uczniów, aby w parach porozmawiali na temat tego, co było głównym przekazem tego filmu?
Zapytaj uczniów:
- Czy społeczeństwo uczy nas, że niektóre cechy płci społeczno-kulturowej są ważniejsze lub cenniejsze od innych?
- Czy nasze wyobrażenia dotyczące płci społeczno-kulturowej mogą się zmienić?
- Jak możemy przyczynić się do tych zmian?

Wersja alternatywna:
Jeżeli dysponujesz większą ilością czasu, zadaj uczniom dodatkowe pytania:
W jaki sposób zmieniły się oczekiwania wobec dziewcząt/kobiet przez ostatnie 10 lub 20 lat?
• Czy akceptowalne zachowania typowe dla kobiet i mężczyzn mogą się różnić, w zależności od kraju?
• Czy cechy biologiczne, określające, czy jesteśmy chłopcem czy dziewczyną, zmieniały się na przestrzeni lat? Czy różnią się one w zależności od krajów?
• Wyjaśnij, że to, czego społeczeństwa oczekują od kobiet i mężczyzn, od dziewcząt lub chłopców, może się różnić, jednak funkcje rozrodcze kobiet i mężczyzn są takie same na całym świecie.