Zrozumieć zrównoważone życie

Cele edukacyjne:
• uczniowie potrafią wyjaśnić ideę zrównoważonego rozwoju;
• uczniowie potrafią ocenić różne style życia pod kątem ich oddziaływania na środowisko, używając kalkulatora online do pomiaru śladu ekologicznego przy wykorzystaniu prawdziwych danych;
• uczniowie są w stanie wskazać działania, które mogą podjąć, by ich życie było bardziej zrównoważone.

Przygotowanie
• wydrukuj wystarczającą ilość kopii definicji dla każdej pary lub grupy;
• wydrukuj wystarczającą ilość kopii zestawu czterech historii;
• udostępnij uczniom laptopy lub tablety, by mogli użyć kalkulatora do pomiaru śladu ekologicznego. Jeżeli nie masz takiej możliwości, wydrukuj tabelę załącznika nr 2, która pozwoli określić ten ślad;
• przygotuj historię przedstawiającą ucznia z Twojej szkoły, zgodnie z innymi przedstawionymi tutaj historiami.

Przebieg

Wydrukuj i rozdaj na osobnych kartkach poniższe definicje „zrównoważonego rozwoju” zebrane wśród dzieci i poproś uczniów, aby porozmawiali o nich w parach lub w mniejszych grupach, wybierając, która jest im najbliższa.

Oto wybrane definicje dzieci, poproszonych o odpisanie, co oznacza dla nich zrównoważony rozwój:
• Coś, co długa trwa – może całe życie
• To jak okręg – obraca się i ciągle jest używany na nowo
• Dbanie o naszą planetę i jej stworzenia
• Coś, co jest dobre dla wszystkich
• Miłość i troska o naszą planetę i innych
• Dzielenie się tym, co mamy z innymi i zabieranie tylko części, która nam przysługuje
• Myślenie o tym, czego potrzebujemy, a nie o tym, co chcemy
• Czynienie świata lepszym na przyszłość
• Tworzenie zasad, którymi możemy się kierować
• Troska o powietrze, wodę, ziemię i tych, którzy tam żyją
• Jedna rzecz prowadzi do następnej, potem znów do następnej. Sprawmy, by ten łańcuch był dobry!
• Zrównoważony rozwój to sprzątanie nie tylko swojego pokoju, ale utrzymywanie czystości w jeszcze większym pokoju, który należy do wszystkich!!

Przedstaw dwie następne definicje i poproś o ich opinie. Zwróć uwagę, że każdy z nas może mieć swoje intuicyjne rozumienie zrównoważonego rozwoju i nie może to iść w parze z wieloma innymi istniejącymi definicjami.

„Zrównoważony rozwój to stan gospodarczy, gdzie wymagania stawiane przez ludzi wobec środowiska mogą być zaspokojone bez zmniejszania zasobów środowiska, służących przyszłym pokoleniom. Można wyrazić to w prosty sposób złotą zasadą gospodarki naprawczej: pozostaw świat lepszym, niż go zastałeś, nie bierz więcej, niż potrzebujesz, staraj się nie szkodzić życiu ani środowisku, napraw szkody, jeżeli je wyrządziłeś“.
Paul Hawkin, Ecology of Commerce (polski tytuł: Przez zielone okulary)

„Zrównoważony rozwój to taki, który zaspokaja potrzeby współczesnego świata, nie zagrażając przy tym możliwościom przyszłych pokoleń w zaspokajaniu swoich potrzeb.“
The Brundtland Report, 1987.
Zapytaj się, czy słyszeli o śladzie ekologicznym, poproś o skojarzenia.
Uzupełnij ich wypowiedzi, wyjaśniając, że „ślad ekologiczny to miara zapotrzebowania na zasoby naturalne biosfery w hektarach powierzchni lądu i morza, które są potrzebne do wytworzenia zużywanych produktów, ale także do absorpcji odpadów. Innymi słowy to próba oszacowania potrzeb ludzkości w porównaniu z produktywnością naszej planety.
Przedstawia się go w globalnych hektarach w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Ślad ekologiczny może być obliczany indywidualnie dla każdego lub dla grupy ludzi – organizacji, społeczeństwa, narodu, albo dla producenta czy typu produkcji, jak na przykład wytwarzanie konkretnego produktu. Bierze się pod uwagę wszystkie konsumowane materiały biologiczne i całą emisję produkowanego dwutlenku węgla w ciągu roku. Konkretny przykład: wyprodukowanie 1 kg wołowiny powoduje emisję takiej samej ilości CO2 jak jazda non stop samochodem z prędkością 50 km/h przez 250 km. Produkcja tej porcji mięsa pochłonie taką samą ilość energii jak żarówka 20-watowa paląca się przez 20 dni.” (za Ulica Ekologiczna: http://ulicaekologiczna.pl/zdrowy-tryb-zycia/slad-ekologiczny-%E2%80%93-koszt-naszego-bycia-na-ziemi/ )
Podziel uczniów na 2-4 osobowe grupy z uczniami. Każdej z grup rozdaj historię ucznia z innego kraju (załącznik nr 1): historia Jamesa, historia Loreny, historia Adrienne, historia Surya, przygotowana przez Ciebie historia o uczniu z Twojej szkoły
Każda grupa musi przeczytać historię i znaleźć wskazówki i informacje potrzebne do obliczenia śladu ekologicznego bohatera otrzymanej historii. Przy obliczeniach uczniowie wykorzystują kalkulator śladu ekologicznego, jeśli mają dostęp do Internetu: http://aerisfuturo.pl/kalkulator/kalkulator.html.
Zamiast kalkulatora online uczniowie mogą użyć quizu z załącznika nr 2. Można go wykonać w grupach (tak, jak zostały przydzielone historie) lub indywidualnie.

Poproś uczniów, aby umieścili obliczoną wartość dla bohatera swojej historii na zbiorczym wykresie słupkowym na tablicy (lub na biurku), by porównać styl życia wszystkich bohaterów.
Gdy już to zrobili, poproś każdą z grup o podsumowanie stylu życia swojego bohatera (możesz wprowadzić ograniczenia np. do 30 sekund lub 10 słów na wyjaśnienie) oraz zaprezentowanie wartości śladu ekologicznego reszcie klasy.
Wersje alternatywne:
Starsi i bardziej zaawansowani uczniowie mogą pracować nad śladem ekologicznym kilku bohaterów. Uczniowie, którzy ukończą pracę wcześniej mogą analizować, jakie obszary śladu ekologicznego są największe, a następnie zmienić otrzymaną historię w taki sposób, że życie bohatera stanie się bardziej zrównoważone.

Omów różnice między śladami ekologicznymi różnych bohaterów. Który z nich prowadzi najbardziej zrównoważone życie? (Ślad ekologiczny, który wymaga mniej niż jednej planety)
Jaki styl życia należy prowadzić, by był on jak najbardziej zrównoważony? Spożywać mniej mięsa? Zużywać mniej energii? Jeździć samochodami na prąd? Co jeszcze?
Jakimi przyczynami kierowali się uczniowie, decydując się na konkretną zmianę w swoim stylu życia?

Wersje alternatywne:
Uczniowie mogą również sporządzić opis wykresu słupkowego, pamiętając o przytaczaniu konkretnych danych, omówieniu ogólnych trendów i anomalii.
Możesz również poprosić uczniów o wypisanie wszystkich zmian stylu życia, jakie im przychodzą do głowy, które mogłyby zmniejszyć ślad ekologiczny.

Zapytaj uczniów co ich zaskoczyło przy porównaniu obliczeń Śladu Ekologicznego poszczególnych bohaterów historii? W przypadku bardziej zaawansowanych uczniów możesz zapytać, jak myślą, jakie są ograniczenia kalkulatora śladu ekologicznego.