Jak powstaje jedzenie?

Cel ogólny:
• zapoznanie z podstawowymi kwestiami związanymi z produkcją żywności z uwzględnieniem jej wpływu na środowisko naturalne oraz życie i zdrowie człowieka

Cele szczegółowe:
• pokazanie, jak skomplikowany jest łańcuch produkcyjny żywności,
• zwrócenie uwagi na to, ile wody i innych surowców jest potrzebnych do tego, żeby w sklepach było jedzenie w znanej nam formie,
• uświadomienie, jak proces produkcyjny wpływa na przyrodę i ludzi
• uświadomienie, że nie wszyscy producenci żywności otrzymują godny zarobek za swoją pracę
• kształtowanie postaw odpowiedzialności i szacunku do żywności, a przez to również do otaczającego świata i ludzi pracujących przy jej produkcji

Potrzebne materiały:
• ksero schematu produkcji jedzenia (załącznik nr 1)
• garść faktów (załącznik 2)
• wykorzystanie wody przy produkcji produktów żywnościowych (załącznik 3) (załącznik z następnego scenariusza strona 81 w książce)
• materiały dla każdego dziecka, papier flipchartowy, kolorowe kredki/ pisaki

Tok zajęć:
1. Przedstaw dzieciom temat warsztatów. Powiedz, że będziecie wspólnie zastanawiać się nad tym, skąd w naszych domach bierze się jedzenie.

2. Przeprowadź burzę mózgów. Podczas dyskusji spróbujcie stworzyć schemat etapów produkcji, przez jakie przechodzi jedzenie. Możecie oprzeć się na wybranym przez siebie przykładzie (np. chleb: nasiono, sadzenie, podlewanie, nawożenie, zbiór, przechowywanie, transport do młyna, mielenie, transport do piekarni, pieczenie, transport do sklepów, zakup, transport do domu, konsumpcja). Zwróć uwagę na to, co znajduje się w łańcuchu produkcyjnym, jakie surowce są potrzebne, jakie zasoby są wykorzystywane itd., tak aby schemat był jak najbardziej szczegółowy.

3. Rozdaj dzieciom kopie załącznika nr 1 (s. 78) i porównajcie je z wypracowanymi przez was schematami.

4. Porozmawiaj z uczniami ile wody, prądu wykorzystuje się do produkcji podstawowych produktów żywnościowych. Ile dwutlenku węgla emituje się do powietrza. (doślę załącznika)

5. Zapytaj uczniów, czego wonnego brakuje w schemacie, który dałeś, naprowadź na odpowiedź, że w schemacie nie pokazano człowieka, a przecież wszystkie etapy wykonuje człowiek.

6. Porozmawiaj z uczniami o wynagrodzeniu za pracę i zwróć uwagę, że nie wszyscy pracownicy produkujący naszą żywność otrzymują godziwą zapłatę. Podaj przykłady z krajów globalnego południa.

7. Podziel dzieci na grupy. Rozdaj wszystkim grupom kartki flipchartowe i zestaw pisaków/kredek.

8. Zadaniem każdej grupy będzie narysowanie plakatu przedstawiającego wszystkie wymienione przedmioty, surowce, zasoby i skutki dla środowiska oraz ludzi, o których często się nie myśli – czyli to, co zwykle nie jest brane pod uwagę podczas kupowania produktów spożywczych w sklepach. Daj uczestnikom na to 15 minut. (moim zdaniem bez sensu)

9. Zadaniem każdej grupy będzie przedstawienie na podstawie wybranego procesu produkcji jak produkcja tego danego artykułu wpływa na wykorzystanie zasobów naturalnych, środowisko i człowieka. Poproś aby uczniowie ujęli również czas pracy człowieka. Daj uczestnikom na to 20 minut.

10. Poproś grupy o przedstawienie ich pracy. Następnie zapytaj dzieci, czy u nich w domu marnuje się jedzenie. W oparciu o flipcharty porozmawiajcie o tym, ile i czego – poza samym pożywieniem – zostało przy okazji zmarnowane (woda, prąd, czas pracy ludzi) i jakie to miało skutki dla środowiska naturalnego. Zwróć uwagę, że marnowanie jedzenia to również brak szacunku zarówno do środowiska naturalnego, jak i do ludzi pracujących przy jego produkcji, a także że wiele ludzi na świecie głoduje i dlatego nie powinniśmy marnować jedzenia.

11. Na koniec zastanówcie się, w jaki sposób można uniknąć marnowania jedzenia (robić mniejsze zakupy, mrozić potrawy, nakładać mniejsze porcje, nie kupować na zapas, podczas zakupów zwracać uwagę na daty ważności, planować domowe menu, zanim się pójdzie na zakupy, robić przetwory itp.).