Miej oczy na wolontariat

/przedstawienie zagadnienia:
Wolontariat rozumiany jest jako dobrowolna, bezpłatna, a jednocześnie świadomie podejmowana praca na rzecz osób potrzebujących lub całego społeczeństwa. Wolontariusz to osoba, która wspiera pracę organizacji pozarządowych lub instytucji z różnych obszarów społecznych. Dla wolontariusza wynagrodzeniem jest satysfakcja i spełnienie swoich motywacji, a przede wszystkim widoczne efekty pracy. W czasie wolontariatu można przede wszystkim zdobyć wiedzę, nowe doświadczenia i umiejętności, a także nawiązać relacje z wieloma osobami. Wolontariat to także ogromna odpowiedzialność i zobowiązanie czasowe oraz moralne wobec innych ludzi. To powoduje, że jest kojarzony z poświęceniem i trudem. W Polsce w działalność wolontaryjną i społeczną angażuje się nieco ponad 34 % obywateli, którzy wspierają działalność organizacji pozarządowych, placówek społecznych i inicjatyw obywatelskich, a także wyjeżdżają w ramach wolontariatów zagranicznych. Salezjański Wolontariat Misyjny „Młodzi Światu” to jedna z organizacji, która swoją działalność opiera na zaangażowaniu wolontariuszy za granicą oraz w Polsce, wspierając najuboższych mieszkańców krajów Globalnego Południa.

/cel zajęć:
zapoznanie uczniów z pojęciem wolontariatu oraz przedstawienie możliwości zaangażowania się w działalność na rzecz krajów Globalnego Południa

/metody:
praca z tekstem, praca w grupach, dyskusja, prezentacja multimedialna

/środki:
kwestionariusz osobowy (załącznik 1), długopisy, markery, karty z opisem organizacji (załącznik 2), film „Grateful Song” (link)

/przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
Nauczyciel przedstawia temat lekcji: Miej oczy na wolontariat. Spotkanie rozpoczyna się od przeczytania historii po tytułem „Rozgwiazdy” (tekst zamieszczony poniżej), a następnie prowadzący przeprowadza rozmowę z uczniami na temat tekstu. Efektem dyskusji ma być przedstawienie idei wolontariatu, cech wolontariusza oraz definicji wolontariatu. Odpowiedzi mogą zostać zapisane na tablicy wokół słowa WOLONTARIAT.

Opowiadanie „Rozgwiazdy”
Straszliwa burza rozszalała się na morzu. Ostre podmuchy lodowatego wiatru przeszywały wodę i unosiły w olbrzymich falach, które spadały na plażę, niczym uderzenia młota mechanicznego. Jak stalowe lemiesze orały dno morskie, wyrzucając z niego na dziesiątki metrów od brzegu małe zwierzątka, skorupiaki, małe mięczaki.
Gdy burza minęła, tak gwałtownie jak przyszła, woda uspokoiła się i cofnęła. Teraz plaża była pokryta błotem, w którym zwijały się w agonii tysiące, tysiące rozgwiazd. Było ich tyle, że plaża wydawała się być zabarwiona na różowo.
Zjawisko to przyciągnęło wielu ludzi ze wszystkich stron wybrzeża. Przyjechały nawet ekipy telewizyjne, aby sfilmować to dziwne zjawisko. Rozgwiazdy były prawie nieruchome. Umierały.
Wśród tłumu stało również dziecko, trzymane za rękę przez ojca. Oczyma zasmuconymi wpatrywało się w małe rozgwiazdy. Wszyscy na nie patrzyli, ale nic nie robili. Nagle dziecko puściło rękę ojca, zdjęło buciki i skarpetki, i pobiegło na plażę. Pochyliło się i małymi rączkami wzięło trzy rozgwiazdy, i biegnąc szybko zaniosło je do wody, potem wróciło i zaczęło robić to samo. Zza cementowej balustrady jakiś mężczyzna zawołał:
– Co robisz chłopczyku?
– Wrzucam do morza rozgwiazdy. W przeciwnym razie wszystkie zginą na plaży – odpowiedziało dziecko.
– Tu znajdują się tysiące rozgwiazd, nie możesz uratować ich wszystkich. Jest ich zbyt wiele! – zawołał mężczyzna. – Tak dzieje się na tysiącach innych plaży wzdłuż brzegu! Nie możesz zmienić tego faktu!
Dziecko pochyliło się, by wziąć do ręki inną rozgwiazdę i rzucając ją do wody, powiedziało:
– A jednak zmieniłem ten fakt dla tej oto rozgwiazdy.
Mężczyzna przez chwilę milczał, potem pochylił się, zdjął buty i skarpety, i zszedł na plażę. Zaczął zbierać rozgwiazdy i wrzucać je do morza. Po chwili zrobiły to samo dwie dziewczyny. Było ich czworo, wrzucających rozgwiazdy do wody. Po paru minutach było ich 50, potem 100, 200, tysiące osób, które wrzucały rozgwiazdy do morza. W ten sposób uratowano je wszystkie. Wystarczyłoby, aby dla przemiany świata ktoś, nawet mały, miał odwagę rozpocząć.
Bruno Ferrero, Rozgwiazdy

Przykładowe pytania:
– Jaki związek z wolontariatem ma historia o rozgwiazdach?
– Jaka jest idea wolontariatu, w oparciu o przeczytaną historię?
– Jak można zrozumieć zakończenie opowiadania?
– Czy chłopiec, jak i inne osoby z historii można nazwać wolontariuszami i dlaczego?
– Kim jest więc wolontariusz?

Przykładowe odpowiedzi:
– Każdy może na miarę własnych możliwości pomagać innym, bez względu na miejsce i czas oraz rodzaj pracy.
– Chłopiec z historii jest przykładem wolontariusza, ponieważ bezinteresownie chciał pomóc tym, którzy tego najbardziej potrzebowali.
– Wolontariusz to osoba, która bezinteresownie chce pomóc drugiemu człowiekowi.

Definicja wolontariatu:
Wolontariat – jest poświeceniem czasu i energii na rzecz społeczności lokalnej osób spoza rodziny lub rozwoju środowiska. Ma charakter bezpłatny, z wyjątkiem zwrotu kosztów poniesionych w związku z wykonywanym świadczeniem.
(Karolina Wieczorko, pedagog)

Wolontariat – dobrowolna, bezpłatna, świadoma działalność na rzecz innych wykraczająca poza związki rodzinne, koleżeńske, przyjacielskie.
(Malwina Kostrzewa, socjolog)

Wolontariat – to dobrowolne i nieodpłatne działania świadczone na rzez innych wykraczające poza więzi rodzinne i koleżeńskie.
(SWM Młodzi Światu)

2. Mój kwestionariusz osobowy
Nauczyciel rozdaje uczniom kwestionariusz osobowy (załącznik 1), a następnie wyjaśnia, że mają zapoznać się z poszczególnymi kolumnami, a następnie przystąpić do indywidualnej pracy, by je wypełnić.
Po wykonaniu zadania nauczyciel prosi kilka osób o zaprezentowanie kwestionariuszy.

3. Wolontariat w organizacjach pozarządowych
Prowadzący dzieli klasę na cztery grupy (podziału na grupy można dokonać poprzez odliczanie osób według nazw czterech kontynentów). Każda z grup siada w innej części sali. Każda z grup otrzymuje karty z opisem pięciu różnych organizacji pozarządowych (załącznik 2), do których jednocześnie stają się kandydatami. Na podstawie uprzednio wypełnionych kart zaangażowania mają zadecydować, kto z nich mógłby wspierać działalność której z organizacji i dlaczego, a której nie.
Nauczyciel prosi każdą z grup o przedstawienie efektów swojej pracy. Szczególnie ważnym punktem jest, by uczniowie wyjaśnili, dlaczego konkretna osoba mogłaby pracować jako wolontariusz w konkretnej organizacji i na jakiej podstawie zostało to ocenione.

Nauczyciel zadaje pytania:
– Kto może zostać wolontariuszem?
– Gdzie mogą pracować wolontariusze?
– Czy ja mogę być wolontariuszem?
– Gdzie dziś mogę zaangażować się jako wolontariusz?

Przykładowe odpowiedzi:
– Wolontariusz to każda osoba, która bezinteresownie chce pomóc drugiemu człowiekowi; w zależności od organizacji osoba powyżej 18 roku życia.
– Miejsca, gdzie można się zaangażować to ośrodki społeczne, domy dziecka, hospicjum, szkolny wolontariat.
– Można zaangażować się w każdym z miejsc, gdzie jest potrzebna pomoc, zależności od indywidualnych umiejętności, predyspozycji i zainteresowań.

4. Podsumowanie
Na zakończenie nauczyciel prezentuje film pod tytułem „Grateful Song” (http://vimeo.com/15206718). Podkreśla, że ludzie na różne sposoby dziękują za otrzymaną pomoc od wolontariuszy, których efekty pracy mogą być nie zawsze widoczne na początku, ale są istotne dla każdego człowieka, który otrzymał pomoc.