Warning: strcmp() expects parameter 1 to be string, resource given in /index.php on line 667

    SCENARIUSZE

Globalne (nie)równouprawnienie

Opis: Scenariusz stanowi wprowadzenie do Celu Zrównoważonego Rozwoju nr 5:
Osiągnąć równość płci i wzmocnić pozycję wszystkich kobiet i dziewcząt.
Lekcja wyjaśnia zjawisko globalnej dyskryminacji ze względu na płeć oraz przybliża międzynarodowe inicjatywy zmierzające do równouprawnienia kobiet i mężczyzn we wszystkich obszarach życia.
Czas trwania lekcji: 90 minut

Autor/Autorka (autorzy/autorki): Katarzyna Tekień

Wydawca:


Fundacja Edukacja dla Demokracji


Cele lekcji: Po lekcji uczeń/uczennica:
  • Zrozumie, czym jest zjawisko globalnej nierówności płci i dyskryminacji kobiet.
  • Pozna obszary życia, w których kobiety są szczególnie narażone na przemoc i nierówne traktowanie.
  • Dowie się, jakie są międzynarodowe inicjatywy zmierzające do wyeliminowania dyskryminacji i przemocy wobec kobiet oraz jaka jest ich skuteczność.

Pytanie kluczowe:
  • Czym jest zjawisko dyskryminacji?
  • Jaka jest skala globalnej dyskryminacji kobiet?
  • W jakich obszarach życia kobiety są traktowane odmiennie od mężczyzn?
  • Jaka jest odpowiedź społeczności międzynarodowej na dyskryminację kobiet?

Metody i formy pracy:
Quiz, praca w grupach, dyskusja, analiza tekstów źródłowych

Materiały dydaktyczne (niezbędne do poprowadzenia lekcji):

Materiały w załącznikach 1, 2, 3, 4.

I. Przebieg lekcji:
A. Wprowadzenie do tematu lekcji (5 minut)
  • Powiedz uczniom i uczennicom, że będziecie dziś mówić o równouprawnieniu kobiet i mężczyzn na świecie.
  • Opcjonalnie: Jeśli wcześniej przeprowadziłeś/przeprowadziłaś lekcję wprowadzającą do tematyki Zrównoważonych Celów Rozwoju, możesz wspólnie z uczniami i uczennicami przypomnieć wszystkie Cele zawarte w Agendzie Zrównoważonego Rozwoju 2030; zwróć szczególną uwagę na Cel 5: Osiągnąć równość płci i wzmocnić pozycję wszystkich kobiet i dziewcząt.
  • Materiałem pomocniczym może być plansza z logotypami wszystkich Celów Zrównoważonego Rozwoju (patrz: Załącznik 1).

B. Barometr (10 minut)
( Inspirowane World Largest Lesson)
  • Powiedz uczniom i uczennicom, że odczytasz zaraz dwa stwierdzenia. Jeśli się z nimi zgadzają mają powstać, jeśli się z nimi nie zgadzają mają pozostać w pozycji siedzącej. Wyjaśnij, że nie ma dobrych i złych odpowiedzi, a celem tego ćwiczenia jest poznanie opinii uczniów i uczennic dotyczycących tematu lekcji; jest to punkt wyjścia do dalszej dyskusji.
  • Odczytaj poniższe stwierdzenia, możesz je również zapisać na tablicy bądź na dużym arkuszu papieru. Po odczytaniu każdego z nich odczekaj chwilę. Umożliwi to uczniom i uczennicom zastanowienie się, jakie jest ich stanowisko. Będą też mieli/miały okazję zobaczyć, kto ma podobne, a kto inne zdanie.
    Dopytaj o argumenty zarówno tych osób, które zgadzają się ze stwierdzeniami, jak i tych, które się z nimi nie zgadzają.
    • Stwierdzenie 1: Na świecie dziewczynki i kobiety nie są traktowane na równi z chłopcami i mężczyznami.
      Zapytaj osoby, które zgadzają się z tym stwierdzeniem o przykład potwierdzający jego prawdziwość, np. globalnie kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni - kobiety zarabiają w większości krajów od 60 do 75 proc. tego, co zarabiają mężczyźni.
      Zapytaj osoby, które nie zgadzają się z tym stwierdzeniem o przykłady/argumenty jemu przeczące, np. w skład rządu Kanady wchodzi 15 kobiet i 15 mężczyzn.
    • Stwierdzenie 2: W Polsce dziewczynki/kobiety oraz mężczyźni/chłopcy mają równe szanse.
      Zapytaj osoby, które zgadzają się z tym stwierdzeniem o przykład potwierdzający jego prawdziwość, np. funkcję premiera w naszym kraju od dwóch kadencji sprawuje kobieta.
      Zapytaj osoby, które nie zgadzają się z tym stwierdzeniem o przykłady/argumenty jemu przeczące, np. Polki zarabiają mniej niż Polacy - w 2015 roku kobiety zarabiały średnio o 800 PLN mniej niż mężczyźni (Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2015 roku).
  • Niezależnie od tego, jak bardzo różnić się będą poglądy poszczególnych uczniów i uczennic, podkreśl, że temat ten jest kontrowersyjny, wiele osób ma różne zdanie na temat sytuacji kobiet w Polsce i na świecie i nie ma w tym nic złego. Celem lekcji nie jest przekonywanie nikogo do zajęcia takiego czy innego stanowiska, ale przedstawienie rzetelnych danych i faktów, które pozwolą osobom uczestniczącym w zajęciach wypracować swoją własną opinię na temat równości kobiet i mężczyzn.
  • Poinformuj młodzież, że podobną sondę przeprowadzicie tuż przed końcem lekcji.

C. QUIZ (20 minut)
  • Powiedz uczniom i uczennicom, że zaraz dostaną do rozwiązania quiz dotyczący sytuacji kobiet na świecie. Quiz będą rozwiązywać w parach.
  • Metoda podziału na pary: Wydrukuj cytaty słynnych osób dotyczące równouprawnienia na różnokolorowych kartkach papieru (załącznik 2). Cytaty przedzielone są na pół wielokropkiem. Jedna część cytatu powinna znaleźć się na jednej kartce A4. Każda osoba kartkę z połówką cytatu i musi znaleźć osobę, która wylosowała drugą połówkę tego samego cytatu. W takich parach będą pracować nad pytaniami z quizu.
  • Kiedy uczniowie i uczennice usiądą już w parach, zapytaj się, czy jest jakiś cytat, który ich/je wyjątkowo poruszył/zainspirował/zaskoczył. Czy z jakimś cytatem się nie zgadzają? Czy jakiś cytat jest dla nich niejasny? Po odsłuchaniu kilku osób, powiedz parom, żeby odłożyły cytaty. Przytwierdź kilka z nich do tablicy za pomocą taśmy malarskiej bądź magnesów. Powiedz młodzieży, że cytaty wykorzystacie w kolejnej części zajęć.
  • Rozdaj uczniom i uczennicom kartki z wydrukowanymi pytaniami quizu. Poproś, żeby po konsultacji w parach zaznaczyli/zaznaczyły ich zdaniem właściwe odpowiedzi na 10 pytań. Zaznacz, że quiz nie jest na ocenę. Jego celem, jest sprawdzenie, ile wiemy na temat sytuacji kobiet na świecie.
  • Daj uczniom i uczennicom około 10 minut na dyskusję nad pytaniami i rozwiązanie quizu. Następnie podaj prawidłowe odpowiedzi. Para, która będzie miała najwięcej prawidłowych odpowiedzi, może otrzymać symboliczną nagrodę (brawa od całej klasy, publikację edukacyjną dot. praw kobiet czy Zrównoważonych Celów Rozwoju).
  • Zapytaj młodzież, czy któraś z odpowiedzi na pytania w quizie ich zaskoczyła? Jeśli tak, to jaki był powód zaskoczenia? Czy pojawiły się w quizie zjawiska, o których istnieniu wcześniej nie wiedzieli/nie wiedziały? A może zaskoczyła ich skala niektórych zjawisk? Z czym kojarzy im się słowo „dyskryminacja”? Po zebraniu kilku głosów z sali wprowadź definicję, pisząc ją na tablicy:
    To sytuacja, w której człowiek ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, jest traktowany mniej korzystnie niż jest, byłby traktowany inny człowiek w porównywalnej sytuacji.

    (definicja pochodzi ze strony internetowej Rzecznik Praw Obywatelskich RP)

  • Upewnij się, że definicja dyskryminacji jest zrozumiała. Odpowiedz na ewentualne pytania i wątpliwości młodzieży. Poproś uczniów i uczennice o podanie przykładów dyskryminacji, o których słyszeli/słyszały w mediach, bądź które wydarzyły się w ich najbliższym otoczeniu.

D. Dyskusja w grupach (20 minut)
  • Powiedz, że w quizie pojawiły się różne przejawy dyskryminacji kobiet, czyli nierównego traktowania kobiet i dziewcząt na całym świecie. Następnie poproś uczniów i uczennice, aby w czteroosobowych grupach (stworzonych przez połączenie dwóch par siedzących najbliżej) przedyskutowali wymienione niżej pytania. Podpowiedz, żeby osoby zainspirowały się pytaniami zawartymi w quizie i cytatami z poprzedniego ćwiczenia. Poproś, aby główne wnioski z dyskusji zapisywali/zapisywały na dużych arkuszach papieru.
    • W jakich obszarach życia kobiety na całym świecie są dyskryminowane? Do każdego obszaru dyskryminacji kobiet wybierzcie jeden cytat, który najlepiej Waszym zdaniem pasuje do danego przejawu nierównego traktowania kobiet.
    • Jak Waszym zdaniem wyglądałby świat, gdyby kobiety i mężczyźni byli wszędzie równo traktowani/ne?
    • Czy myślicie, że Wy możecie coś zrobić, żeby kobiety i mężczyźni mieli/miały równe szanse?
    • Czy znacie jakieś lokalne i globalne inicjatywy mające na celu wyeliminowanie nierówności między kobietami i mężczyznami na świecie?
  • Zbierz odpowiedzi od wszystkich grup i wypisz najważniejsze wnioski na tablicy. Istotne jest, aby wybrzmiały obszary dyskryminacji kobiet, które obejmuje piąty Cel Zrównoważonego Rozwoju, przede wszystkim: życie polityczne, dostęp do edukacji, życie rodzinne i zawodowe (nieodpłatna praca w domu, niższe zarobki od mężczyzn, przemoc i zagrożenie dla zdrowia (w tym zagrażające dziewczynkom zwyczaje kulturowe).
  • Podsumuj dyskusję, uzupełniając wypowiedzi młodzieży o międzynarodowe i lokalne inicjatywy na rzecz równości kobiet i mężczyzn, które faktycznie przyczyniły się do zwalczania dyskryminacji i przemocy. Możesz podać następujące przykłady:
    • Odsetek kobiet w parlamentach krajowych na świecie wzrósł niemal dwukrotnie od 1990 roku. Udało się to m.in. dzięki wprowadzeniu parytetów, czyli zagwarantowaniu kobietom określonej liczby miejsc w parlamencie.
    • Dzięki podpisaniu międzynarodowych konwencji, min. Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet („CEDAW”, 1979) czy Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej wykrywalność przemocy wobec kobiet znacznie wzrosła.
    • Dzięki wysiłkom społeczności międzynarodowej liczba dzieci, które ukończyły szkołę podstawową w krajach Afryki Subsaharyjskiej wrosła o 20 proc. na przestrzeni ostatnich 15 lat.

E. Piąty Cel Zrównoważonego Rozwoju (20 minut)
  • Powiedz młodzieży, że mimo wielu skutecznych wysiłków wyrównania szans kobiet i mężczyzn, dyskryminacja kobiet w wielu obszarach życia wciąż istnieje. Jej wyeliminowanie jest priorytetem międzynarodowych organizacji i przywódców państw, jest jeden z głównych celów Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030. Tematyce równości kobiet i mężczyzn został poświęcony Cel Piąty: Osiągnąć równość płci i wzmocnić pozycję wszystkich kobiet i dziewcząt. Cel ma zostać osiągnięty do końca 2030 roku poprzez realizację 9 zadań szczegółowych. Ich realizacja to odpowiedzialność całej międzynarodowej społeczności, m.in. Polski. Powiedz uczniom i uczennicom, że zaraz będą mieli/miały okazję zapoznać się ze wszystkimi 9 zadaniami, które mają przyczynić się do osiągnięcia celu 5, czyli zapewnienia wszystkim ludziom na świecie, bez względu na płeć, równych szans.
  • Podziel uczniów i uczennice na pięcioosobowe grupy. Każda grupa powinna otrzymać jedną kopię dokumentu ONZ z wypisanymi zadaniami Celu 5 (Załącznik 4).
  • Poproś uczniów i uczennice, żeby zapoznały się z zadaniami i przedyskutowały:
    • Które konkretnie zadania odpowiadają poszczególnym obszarom dyskryminacji kobiet, które zidentyfikowaliśmy i wypisaliśmy na tablicy?
    • Czy waszym zdaniem wymienione w Celu Piątym zadania są skuteczną odpowiedzią na zjawisko globalnej dyskryminacji kobiet?
    • Co może zrobić rząd Polski, żeby włączyć się w realizację Celu Piątego?
    • Co ja, jako obywatel/ka mojego kraju mogę zrobić, żeby przyczynić się do realizacji tego Celu?
  • Przeczytaj po kolei każdy obszar dyskryminacji kobiet, który wypisaliście/wypisałyście na tablicy i poproś uczniów i uczennice o wskazanie zadania w ramach Celu 5, które im odpowiadają. Następnie poproś poszczególne grupy o przedstawienie reszcie klasy głównych wątków i pomysłów, które pojawiły się podczas dyskusji nad pytaniami.


F. Barometr (10 minut)
  • Ponownie przeprowadź aktywność opisaną w podpunkcie A. Poproś uczniów i uczennice o uzasadnienie swoich opinii przykładami, które dziś usłyszały na lekcji.
  • Zapytaj się, czy ktoś zmienił zdanie pod wpływem wiedzy, którą zdobył na zajęciach. Dopytaj, jakie argumenty przekonały jego/ją do zmiany stanowiska.

G. Zakończenie i zadanie domowe (5 minut)
Zachęć uczniów i uczennice do rozpoczęcia śledztwa na temat równości płci w ich najbliższym otoczeniu.


II. Komentarz metodyczny:
  • Zachęcamy do stosowania języka wrażliwego na płeć podczas wszystkich zajęć lekcyjnych, w szczególności zaś warto stosować taki język na lekcjach o równości kobiet i mężczyzn. Uwzględnianie żeńskich końcówek i odpowiedników nazw wzmocni przekaz zajęć, pokaże uczniom i uczennicom, że język może być jedną z form walki o równouprawnienie.
  • Dyskryminacja to dla wielu osób wrażliwy temat, w Twojej klasie mogą znajdować się osoby, które czują się dyskryminowane i/lub padły ofiarą przemocy. Weź to pod uwagę, planując lekcję. Zadbaj o to, aby w miarę możliwości każda osoba czuła się bezpiecznie podczas zajęć.
  • Uczniowie i uczennice mogą mieć bardzo różne opinie na temat dyskryminacji kobiet. Podkreśl, że lekcja nie ma na celu przekonywać nikogo do zmiany zdania, jedynie przedstawić rzetelne dane i fakty na temat sytuacji kobiet w Polsce i na świecie.
  • Nie każda osoba identyfikuje się z płcią kobiety lub mężczyzny. W formularzu Śledztwo równości w mojej społeczności, możesz dodać trzecią kolumnę „Inna”


III. Materiały pomocnicze: