Witamy w Azerbejdżanie

Witamy w Azerbejdżanie

Zdjęcie nr 1. Czajchana (herbaciarnia) przed łaźnią miejską (hamam) w mieście Lenkoran – płd Azerbejdżan
Herbata jest uważana za narodowy napój Azerbejdżanu, symbol gościnności i nieodłączny atrybut życia społecznego. Czajchany, czyli „herbaciarnie” są najpopularniejszym miejscem spotkań towarzyskich. Rozsiane są po całym Azerbejdżanie – od małych wiosek ukrytych
w górach, po duże miasta. Stoliki zazwyczaj stoją na wolnym powietrzu. Zwyczajowo głównie w małych miastach i na wsi w czajchanach przesiadują wyłącznie mężczyzni, spędzając czas na dyskusjach, plotkach, czy i grze w gry tj. domino, nardy. W ostatnich latach w większych miastach czajchany są coraz częściej odwiedzane również przez kobiety.

Liście herbaty tradycyjnie parzy się w dzbankach, a następnie gotowy napój rozlewa do niewielkich szklaneczek o gruszkowatym kształcie. Herbata jest zwykle podawana z kostkami cukru, cytryną i konfiturami.

Uprawy herbaty znajdują się na południu kraju w rejonie lenkoranskim, stąd tez pochodzi najsłynniejsza odmiana herbaty azerbejdżańskiej – czarny „lenkaran czaj”, czyli herbata lenkoranska.

Zdjęcie nr 2. Candy cane Mountains – pasmo górskie w parku narodowym Altiagacz na północ od Baku. Tutejsze skały układają się w taki sposób, że tworzą białe i czerwone, naprzemienne pasy.
Obszary górskie zajmują ponad połowę terytorium Azerbejdżanu, w tym ok. 27% powierzchni kraju położone jest na wysokości ponad 1000 m n.p.m. Wielu mieszkańców zamieszkuje wioski położone wysoko w górach, często niedostępne komunikacyjnie zimą, gdy leży śnieg. Pasterze prowadzący stada owiec to częsty widok nie tylko w kaukaskich górach, ale także na drogach. Każdego roku ponad 3 000 000 owiec i kóz jest wypasanych przez 100 – 120 dni w okresie od maja do września. W górach zwierzęta wypasane są zarówno na północy kraju - w masywie Wielkiego Kaukazu, jak i na południu w Górach Tałyskich, na wysokości od 1600 m n.p.m do nawet 3500 m n.p.m. Powierzchnia pastwisk górskich to ok. 600 000 ha (ogólna powierzchnia pastwisk 2 000 000ha).

Produkty takie jak: owczy ser czy baranina są ważnym elementem azerbejdżańskiej kuchni. Dzięki hodowli uzyskuje się również skóry i wełnę.

Zdjęcie nr 3. Stragan z owocami na targu w mieście Lenkoran (płd Azerbejdżan) na pierwszym planie widać popularne, lokalne owoce:
-nieszpułka zwyczajna - po azerbejdżańsku – ezgil (małe brązowe owoce),
-hurma kaukaska, zwana równeż „daktylo-śliwą” (duże pomarańczowe owoce).
Azerbejdżan słynie z przepysznych owoców – zarówno świeżych jak i suszonych. Na plantacjach i w przydomowych ogródkach rosną soczyste winogrona, granaty, brzoskwinie, orzechy włoskie i laskowe. Na południu kraju uprawiane są mandarynki, pomarańcze i cytryny. Uprawiane w warunkach naturalnych owoce i warzywa zachwycają wyrazistym smakiem i zapachem. Świeże warzywa i owoce są podstawą zdrowej i urozmaiconej diety w Azerbejdżanie. Popularne są również suszone owoce oraz przetwory tj: soki i konfitury.

Jednym z symboli Azerbejdżanu są owoce granatu – to jeden z najpopularniejszych i najbardziej lubianych owoców, symbolizują obfitość, płodność i pomyślność.

Zdjęcie nr 4. Półwysep Apszeroński - płn Azerbejdżan. Pozostałości infrastruktury służącej wydobyciu ropy naftowej.
Azerbejdżan jest krajem z wielkimi tradycjami wydobycia ropy na świecie oraz jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się producentów tego surowca.

Na zachodnich wybrzeżach Morza Kaspijskiego i na Półwyspie Apszerońskim ropę wydobywano już kilkaset lat przed naszą erą. W okresie boomu naftowego, na przełomie XIX i XX wieku ponad połowa ropy wykorzystywanej na świecie pochodziła z terenów dzisiejszego Azerbejdżanu. Obecnie Azerbejdżan corocznie zwiększa wydobycie ropy naftowej. Ten niewielki kraj znajduje się wśród 30 państw najbardziej zasobnych w ropę naftową i wśród 20 największych eksporterów tego surowca na świecie.

Wydobycie ropy naftowej skutkowało i skutkuje zmianami w krajobrazie i zanieczyszczeniem środowiska. Półwysep Apszeroński wraz z miastami: Baku i Sumgait należą do najbardziej zdegradowanych ekologicznie miejsc na świecie. W wielu miejscach widać rozległe tereny, gdzie w przeszłości eksploatowane były złoża ropy naftowej, a obecnie pozostały: zanieczyszczone powietrze, skażona woda i gleby oraz zaniedbane pozostałości infrastruktury do wydobycia ropy.

Zdjęcie nr 5 – Niewielki cech produkujący ręcznie tkane dywany – miejscowość Lachicz
Tkanie dywanów to w Azerbejdżanie tradycja rodzinna przekazywana ustnie i drogą praktycznej nauki z pokolenia na pokolenie. Dziewczynki i młode kobiety uczą się tej sztuki od matek i babć.

Dywany tkane są na poziomych lub pionowych krosnach z wełny, bawełny lub jedwabiu. Stosowane są różne techniki – w celu uzyskania włochatej powierzchni dywanu zawiązuje się supełki z wełnianej przędzy wokół nitek osnowy. Gładką powierzchnię dywanu uzyskuje się przeplatając przez osnowę na przemian wątek tła i wątek wzoru. Poszczególne wzory dywanów są charakterystyczne dla różnych regionów Azerbejdżanu (np. dywany kazachskie, dywany szirwańskie).

Dywany są ważnym elementem umeblowania i dekoracji domu, umieszczane są nie tylko na podłogach, ale przede wszystkim na ścianach. Istnieją także specjalne dywany przeznaczone do praktyk medycznych, obrzędów weselnych, czy pogrzebowych oraz dla odprawiania modlitwy.

Tradycyjnie tkanie dywanów odbywa się zimą, ale przygotowania trwają przez cały rok: na wiosnę i jesienią mężczyźni strzygą owce, a kobiety przygotowują barwniki i kołowrotki i barwią wełnianą przędzę naturalnymi barwnikami. Tkanie jednego dużego dywanu to nierzadko rezultat kilkumiesięcznej pracy kilku kobiet.
W niektórych miejscowościach działają niewielkie, często rodzinne cechy, w których tkanie dywanów odbywa się przez cały rok.

W 2010 r tradycyjna sztuka tkania dywanów azerbejdżańskich została uznana za zabytek kultury i wpisany na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.