Posag, bawełna, lepioszka, maszyna do szycia. Zrozumieć życie Tadżyczki

Opisy do pakietu zdjęć z Tadżykistanu potrzebne do przeprowadzenia prezentacji (Materiał wizualny nr 1)

ZDJĘCIE 1
W Tadżykistanie panuje klimat kontynentalny. Lata są upalne, zimy mroźne. Występują duże
dobowe i sezonowe wahania temperatur oraz niska wilgotność.
Dystrykt Aszt ze stolicą w mieście Aszt. Na północy, wschodzie i południu graniczy z Uzbekistanem, jest to najbardziej na północ wysunięty dystrykt wilajetu sogdyjskiego.
Po drodze z miasta Aszt do miasta Chodżent (stolicy wilajetu sogdyjskiego), północno-zachodni Tadżykistan; maj 2010 roku.

ZDJĘCIE 2
Tadżykistan nie ma dostępu do morza. 93 % powierzchni kraju zajmują góry. Ponad połowa
terytorium leży powyżej 3000 m n.p.m. Centralną część kraju zajmują góry Ałajskie
z głównymi pasmami Gór Turkiestańskich, Gór Zarafszańskich, Gór Hisarskich i Gór Ałajskich.
Na południowym wschodzie rozciągają się góry Pamir.
Tadżykistan graniczy z Uzbekistanem, Kirgistanem, Chinami i Afganistanem.
Nauczyciel może pokazać mapę:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Tajikistan_CIA_map_PL.png

Tadżykistan; maj 2010 roku.

ZDJĘCIE 3
W strukturze gospodarki dominującą rolę odgrywa rolnictwo (przede wszystkim produkcja bawełny), w którym zatrudnienie znajduje 75% ludności kraju.[1]
Okres zbioru bawełny rozpoczyna się w drugiej połowie sierpnia i kończy, w zależności od urodzaju, pod koniec października lub w pierwszej połowie listopada.
Bawełna – włókno otaczające nasiona rośliny określanej tą samą nazwą bawełny – (Gossypium), mające wiele zastosowań. Służy m.in. do wytwarzania miękkiej tkaniny – najpopularniejszej w przemyśle tekstylnym, a także, ze względu na silne własności absorpcyjne, do produkcji materiałów opatrunkowych. Włókno bawełniane jest też stosowane w mieszankach włókien jako dodatek do wełny czy lnu.[2]
[1] Tadżykistan. Informacje o stosunkach gospodarczych z Polską http://www.mg.gov.pl/Wspolpraca+z+zagranica/Wspolpraca+gospodarcza+Polski+z+krajami+wschodnimi+i+pozaeuropejskimi/Tadzykistan.htm
[2] Bawełna: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bawe%C5%82na_%28w%C5%82%C3%B3kno%29
Wilajet sogdyjski, północno-zachodni Tadżykistan; maj 2012 roku.

ZDJĘCIE 4
Do pracy na polach zatrudniane są przede wszystkim kobiety. Zajmują się przygotowaniem pola do siewu ziaren bawełny. Okopują młode rośliny oraz pielą rzędy, w których sadzone są krzewy bawełny. W okresie zbioru na polach dodatkowo przymusowo zatrudniani są, m.in.: uczniowie (nielegalnie), studenci, pracownicy jednostek budżetowych państwa.
Wynagrodzenie za kilogram zebranej bawełny jest bardzo różne. W 2012 roku w wilajecie sogdyjskim płacono około 25 diram (równowartość 0,05 USD w 2012 r.). W biedniejszych regionach wilajetu chatlońskiego (południowo-zachodnia część kraju)
kobiety godzą się na uprawę pól i zbiór bawełny w zamian za gałęzie krzewu, które pozostają po zebraniu włókna. Gałęzie wykorzystywane są na opał.
Na zdjęciu mieszkanka wsi w wilajecie chatlońskim prezentuje zebrane jesienią gałęzie oraz włókno bawełny.
Wilajet chatloński, południowo-zachodni Tadżykistan; kwiecień 2012 roku.

ZDJĘCIE 5
Rodziny wielopokoleniowe oraz bliskie relacje sąsiedzkie są podstawą więzów społecznych w Tadżykistanie.
Na pierwszym planie, ze zdjęciem w ręku, Meha. Mieszka u swojej babci, jej rodzice od lat żyją i pracują w Rosji. Po szkole, Meha spędza czas ze swoim ciotecznym rodzeństwem oraz rówieśnikami z sąsiedztwa (na zdjęciu).
Babcia Mehy, Marhamat Zikirboewa, ma trzy córki i dwóch synów, siódemkę wnuków. Na pewno wiele razy zostanie jeszcze babcią, bo póki co synowie są kawalerami.
Wieś Gulszan, dystrykt Aszt, wilajet sogdyjski, północno-zachodni Tadżykistan; maj 2012 roku (zdjęcie wykonano, kiedy Meha miała 7 lat).

ZDJĘCIE 6
Ze względu na trudną sytuację finansową oraz brak perspektyw na pracę, wielu mężczyzn emigruje za pracą do Rosji. Oficjalnie 1 300 000 osób pracuje poza krajem, nieoficjalnie szacuje się, że liczba ta może wynosić nawet 2 miliony.
Upadek Związku Radzieckiego, w wyniku którego zostało zamkniętych wiele fabryk oraz zakładów, a także wojna domowa w latach 1992 – 1997 spowodowało bardzo wysoki poziom bezrobocia w Tadżykistanie. W 2010 roku według oficjalnych danych stopa bezrobocia wynosiła 11,5%, nieoficjalne źródła podają różne liczby od 20 nawet do 60%.
Na zdjęciu panowie ze wsi w wilajecie chatlońskim (południe Tadżykistanu), którzy w ramach projektu „Wsparcie MŚP zajmujących się przetwórstwem spożywczym w Tadżykistanie" zdecydowali się założyć przetwórnię owoców. Dzięki udziałowi w projekcie, który był realizowany w 2010 roku część z nich pozostała w kraju. Organizacja realizujące projekt: Stowarzyszenie Naukowo-Technicznej Inteligencji Tadżykistanu. Projekt finansowany był ze środków Unii Europejskiej we współpracy z Hilfswerk Austria.
Wilajet chatloński, południowo-zachodni Tadżykistan; czerwiec 2010 roku.

ZDJĘCIE 7
Emigracja w poszukiwaniu pracy dotyczy przede wszystkim mężczyzn. Kobiety zostają same z obowiązkiem prowadzenia gospodarstwa oraz opieki nad wielodzietną rodziną. Mężczyźni wyjeżdżają do miast lub zagranicę, przede wszystkim do Rosji. W najlepszym wypadku przez wiele miesięcy, zazwyczaj jednak przez wiele lat, nie widzą się ze swoimi rodzinami.
Na zdjęciu spotkanie z lekarzem podczas konsultacji prowadzonych w 2012 roku we wsi Gulszan w ramach projektu „Uszyjemy swoją przyszłość – rozwój obszarów wiejskich okręgu sogdyjskiego w Tadżykistanie”
Więcej informacji o projekcie: http://civic.edudemo.org.pl/zakoczone-projekty/131
Wieś Gulszan, dystrykt Aszt, wilajet sogdyjski, północno-zachodni Tadżykistan; wrzesień 2012 roku.

ZDJĘCIE 8
Niektóre kobiety zajmują się biznesem prowadzonym na niewielką skalę, na przykład, kupują w mieście tkaniny przywiezione najczęściej z Chin i sprzedają je z zyskiem na wiejskich bazarach lub szyją na zamówienie tradycyjne stroje kobiece.
Na zdjęciu stragan na bazarze w jednej ze wsi w północnym Tadżykistanie. Chińskie tkaniny, najtańsze i niskiej jakości, są bardzo popularne, bo na terenach wiejskich niewiele osób jest stać na kosztowne zakupy.
Dystrykt Aszt, wilajet sogdyjski, północno-zachodni Tadżykistan; maj 2012 roku.

ZDJĘCIE 9
Jedną z form dodatkowego zarobku dla kobiet jest pieczenie lub gotowanie na zamówienie. Na zdjęciu pani ze wsi Appon podczas wypieku lepioszek, tradycyjnego tadżyckiego pieczywa. Lepioszki przygotowywane są na różne uroczystości rodzinne, takie jak wesela czy pogrzeby, w których uczestniczy od kilkudziesięciu do kilkuset gości. Klienci zamawiają wtedy około czterdziestu lub więcej sztuk lepioszek. Widoczne na zdjęciu gałązki krzewu bawełny używane są do palenia w piecu (tandoor, za plecami kobiety), w którym wypieka się lepioszki.
Wieś Appon, dystrykt Aszt, wilajet sogdyjski, północny Tadżykistan; listopad 2013 roku.

ZDJĘCIE 10
Sklep z atłasem w Chodżencie.
Atłas, tkanina tradycyjnie tkana w Azji Centralnej z jedwabiu. Atłas z domieszką bawełny nazywa się adras. Stosunkowo drogi materiał. Na wsiach szyje się z niego świąteczne stroje, w miastach, gdzie ludzie zarabiają więcej pieniędzy, noszony jest na co dzień.
Chodżent (stolica wilajetu sogdyjskiego), północno-zachodni Tadżykistan; wrzesień 2012 roku.

ZDJĘCIE 11
Ślub, jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu każdej tadżyckiej rodziny. Przygotowania do ślubu trwają kilka miesięcy i rozpoczynają się od… przyjścia swatów ze strony chłopaka do rodziny dziewczyny. Wiele małżeństw jest aranżowanych, czyli odbywa się za porozumieniem rodzin. Najczęściej młodzi nie znają się wcale lub znają się bardzo słabo. Coraz popularniejszy ożenek „z miłości” nadal stanowi niewielki odsetek wszystkich zawieranych związków.
Każda ze stron wnosi posag. Posagi różnią się w zależności od regionu. Najczęściej rodzina mężczyzny gwarantuje młodej parze dach nad głową, czyli jedno z pomieszczeń w wielopokoleniowym domu. Panna młoda powinna wyposażyć pokój w: meble, pościel, „kurpaczy” (większe – materace do spania, mniejsze – materace do siedzenia). Nieodzownym elementem posagu kobiety są: duże ilości złotej biżuterii oraz kilka bądź kilkanaście par strojów z dopasowanym do nich obuwiem na różne pory roku oraz okazje.
Chodżent (stolica wilajetu sogdyjskiego), północno-zachodni Tadżykistan; maj 2012 roku.

ZDJĘCIE 12
Pani Fajziniso Umurzakowa ze wsi Marchamat w północnym Tadżykistanie prezentuje towary produkowane na zamówienie rodzin przygotowujących posag dla swych córek. Pokazuje zszyty materiał, który po wypełnieniu będzie służył jako materac do siedzenia na podłodze. Taki materac nazywa się „kurpaczaszka”. Szersze i grubsze materace widoczne po prawej stronie za plecami pani Fajziniso, nazywają się „kurpaczy”. Wykorzystywane są do spania, czasami tylko raz w życiu pary – podczas nocy poślubnej. We wsi Marchamat podstawą posagu to m.in.: 12 par małych poduszek, 6 par dużych poduch (wszystkie bogato zdobione w falbany, złote wyszywki, koraliki), kilka dywanów, 12 kurpaczaszek, kurpaczy, firany, zasłony…
Wieś Marchamat, dystrykt Aszt, wilajet sogdyjski, północno-zachodni Tadżykistan; listopad 2013 roku.

ZDJĘCIE 13
Szkoła podstawowa w Tadżykistanie obejmuje klasy 1-4, średnia trwa od 5. do 9. klasy włącznie. Osoba, która ukończy klasy 10. i 11., posiada pełne średnie wykształcenie i może zdawać na studia. Wszyscy uczniowie mają obowiązek noszenia czarno-białych strojów. Chłopcy noszą garnitury, koszule i krawaty, dziewczęta białe bluzki i spódnice, sukienki lub tradycyjny strój
tadżycki: tunikę do kolan lub dłuższą i spodnie. Według prawa, edukację w Tadżykistanie można zakończyć po 9. klasie. Z tego prawa korzysta część z dziewcząt, które jeszcze jako nastolatki wydawane są za mąż.
Zdjęcie wykonane w Szkole Średniej nr 25 w mieście Chodżent. Infrastruktura wiejskich szkół jest w bardzo złym stanie. Dodatkowo, przerwy w dostawach prądu uniemożliwiają normalne funkcjonowanie jednostek w okresie od późnej jesieni do wiosny.
Chodżent (stolica wilajetu sogdyjskiego), północno-zachodni Tadżykistan; wrzesień 2012 roku.

ZDJĘCIE 14
Każdego roku jesienią, zimą i wiosną władze Tadżykistanu wprowadzają racjonowanie dostaw energii elektrycznej. Przerwy w dostawie prądu występują przede wszystkim na obszarach wiejskich, rzadziej dotyczą miast, a prawie w ogóle stolicy Tadżykistanu – Duszanbe. Jesienią, od 1 listopada 2013 roku, mieszkańcy Tadżykistanu zamieszkujący tereny wiejskie mieli dostęp do energii elektrycznej jedynie przez dziewięć godzin dziennie: cztery godziny w godzinach porannych (od 5.00 do 9.00 ) i pięć godzin w porze wieczornej (od 17.00 do 22.00). Przerwy w dostawach prądu uniemożliwiają funkcjonowanie, m.in.: szkół, urzędów, zakładów i firm, co negatywnie odbija się na gospodarce kraju.
Na zdjęciu słupy energetyczne budowane w górach pomiędzy Duszanbe i Chodżentem.
Po drodze z Duszanbe do Chodżentu, Tadżykistan; listopad 2013 roku.