Czy wiesz, co jesz?

Cele:
Uczeń powinien:
• wyjaśnić znaczenie pojęcia żywność zrównoważona,
• rozumieć wagę jakości produktów,
• rozważnie dokonywać wyboru podczas zakupów, stosując różne kryteria wyboru,
• rozumieć związek między swoją postawą konsumencką a stanem środowiska naturalnego,
• rozumieć globalny wymiar konsumenckich decyzji,
• ze zrozumieniem czytać informacje na etykietach dotyczące składu chemicznego żywności.

Metody, techniki, formy pracy:
Praca z tekstem, analiza zapisów na etykietach, dyskusja, mapa mentalna, praca w grupach

Materiały pomocnicze:
• Materiał pomocniczy nr 1 — Czy wiesz, co jesz?
• Materiał pomocniczy nr 2 — Żywność zrównoważona
• Opakowania różnych produktów
• Flipchart, pisaki

Przebieg zajęć:

1. Na początku zajęć porozmawiajcie o zachowaniach konsumenckich podczas zakupów żywności — w jaki sposób uczniowie dokonują wyborów. Nie chodzi jedynie o cenę produktów i ich jakość, ale także o głębszą refleksję nad tym, jaką pokonały drogę od producenta do konsumenta, skąd produkty pochodzą, jak zostały wyprodukowane oraz jaki jest ich skład chemiczny. (5’)
2. Podziel uczniów na grupy i rozdaj każdej z nich po kilka opakowań produktów spożywczych. Możesz je zgromadzić samodzielnie lub poprosić uczniów o ich przyniesienie. Ważne, by były różnorodne oraz by znalazły się wśród nich opakowania produktów ulubionych przez młodzież (słodycze, jogurty, galaretki, napoje, tzw. zupki chińskie, sosy w proszku itp.). Każda grupa może otrzymać jeden rodzaj produktu, aby potem omawiać je kategoriami (jogurty, napoje, cukierki, itp.) Rozdaj każdej grupie Materiał pomocniczy nr 1 i poproś o wyszukanie na etykietach nazw dodatków do żywności, tzw. konserwantów oraz przeczytanie w Materiale pomocniczym nr 1 o ich wpływie na zdrowie, skutkach spożywania itp. Każda grupa (lider) omawia swoje produkty, zwracając się do klasy w taki mniej więcej sposób: Czy wiecie, że spożywając jogurty, zjadacie tak-że..., a to może powodować... i wpływać na... Ćwiczenie powinno być podsumowane przez uczniów stwierdzeniem, że należy uważnie przyglądać się składowi kupowanych produktów. (15’)

3. Zapytaj uczniów, na co jeszcze powinni zwracać uwagę przy kupowaniu. Porozmawiajcie o terminie przydatności do spożycia (jeszcze jeden dowód użycia konserwantów), kraju pochodzenia (odległość — transport, zużycie energii), warunkach pracy osób zatrudnionych przy produkcji (prawa człowieka), wpływie produkcji tego artykułu na stan środowiska naturalnego (wpływ na krajobraz, zużycie energii i wody). Można wprowadzić pojęcie żywności zrównoważonej, która jest: ekologiczna, lokalna i świeża (Materiał pomocniczy nr 2). Ważne, by wyciągnęli wnioski, że zdrowa żywność to ta, która jest najbliżej nas — w przydomowym ogródku, na bazarze, u znajomego rolnika, żywność sezonowa, a nie ta z supermarketu, przywożona z drugiego końca świata. Uczniowie powinni być świadomi, że swoimi zakupami wpływają na życie innych ludzi i stan środowiska, więc ich decyzje konsumenckie nabierają wymiaru globalnego. (5’)

4. Rozdaj uczniom flipcharty i pisaki. Pozostając w grupach, uczniowie podyskutują nad tym, jak robić rozsądne i zdrowe zakupy. Wykorzystają metodę mapy mentalnej, zapisując centralnie hasło główne „zdrowe zakupy spożywcze”, a potem skojarzenia, powiązania, rozgałęzienia, symbole, rysunki itp. Na końcu nastąpi wystawa powstałych plakatów i ich omówienie przez liderów grup. Pochwal uczniów za kreatywność i walory estetyczne plakatów. Podsumowaniem ćwiczenia powinna być lista zachowań, które powinny towarzyszyć nam podczas świadomych zakupów. Chodzi o wypracowanie przez uczniów „mechanizmów obronnych”, które chroniłyby ich przed silnym oddziaływaniem różnego rodzaju chwytów marketingowych, stosowanych przez sprzedawców. (15’)

5. Na końcu zastanówcie się wspólnie, w jaki sposób rozpropagować tę konsumencką wiedzę, którą uczniowie zdobyli podczas lekcji. Zastanówcie się nad realizacją projektu edukacyjnego promującego zrównoważoną żywność czy świadome zakupy — w domu, szkole, środowisku. (5’)