Jak sprawiedliwie podzielić czekoladę?

SPOŁECZNE I EMOCJONALNE ASPEKTY UCZENIA SIĘ:
- samoświadomość,
- empatia,
- umiejętności społeczne.

CELE Z ZAKRESU EDUKACJI GLOBALNEJ:
- rozważanie koncepcji sprawiedliwości w odniesieniu do własnego życia.

CELE OGÓLNOEDUKACYJNE:
- dyskutowanie i podejmowanie decyzji w grupie,
- uzasadnianie swojej opinii,
- napisanie opowiadania mającego za temat koncepcję sprawiedliwości.

PORUSZANE ZAGADNIENIA:
- sprawiedliwość,
- równość,
- prawa.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- talerz z czekoladą (10 kawałków różnej wielkości na grupę 9 osób),
- karta pracy z opowiadaniem "Jak sprawiedliwie podzielić czekoladę?" dla nauczycielki/nauczyciela,
- pocięta karta pracy "Czym jest sprawiedliwość?",
- kartki formatu A4 na napisanie własnych opowiadań o sprawiedliwości.

CZAS: 45 minut.

WPROWADZENIE
Poproś, żeby dzieci usiadły wokół stołu w grupach po dziewięć osób (możesz zaadaptować opowieść w zależności od liczby osób w klasie). Połóż na stole talerz z dziesięcioma kawałkami czekolady, najlepiej z certyfikatem Sprawiedliwego Handlu (ang. "Fair Trade"), i zapytaj dzieci, jakie spostrzeżenia i myśli przychodzą im do głowy, kiedy patrzą na czekoladę. Poproś, żeby na razie jej nie dotykały, będą mogły ją zjeść po zakończeniu ćwiczenia. Być może zauważą, że na talerzu jest o jeden kawałek czekolady więcej niż osób w grupie (dobrze jest połamać czekoladę tak, by jej kawałki były różnej wielkości). Zapowiedz uczniom i uczennicom, że za chwilę odegrają role postaci z opowieści. Poproś, żeby wybrali sobie role – w tym celu możesz im rozdać kartki z napisami: „mama”, „tata”, „babcia”, „dziadek”, „ciocia”, „wujek”, „najmłodsze dziecko – 5 lat”, „średnie dziecko – 7 lat”, „najstarsze dziecko – 9 lat”. Jeśli grupy dzieci będą liczniejsze, możecie wymyślić kolejne role.

ODGRYWANIE RÓL
Przeczytaj opowieść, zatrzymaj się na fragmencie, w którym członkowie i członkinie rodziny wymieniają powody, dla których powinni dostać ostatni kawałek czekolady. Poproś uczennice i uczniów, żeby w grupach zastanowili się, kto z nich powinien dostać ostatni kawałek czekolady i dlaczego. Przy podejmowaniu decyzji mogą wykorzystać argumenty podane w opowieści lub wymyślić własne, uzasadniające ich opinię. Daj grupom pięć minut na wymyślenie rozwiązania, które ich zdaniem będzie sprawiedliwe, poproś, żeby zapisały je na kartce i przykleiły na flipcharcie lub na tablicy. Przeczytajcie wspólnie pomysły każdej z grup.

Następnie przeczytaj resztę opowieści. Zapytaj uczennice i uczniów, czy ich zdaniem zakończenie historii było sprawiedliwe – możesz poprosić, żeby ci, którzy uważają, że było sprawiedliwe, wstali, a potem żeby wstali ci, którzy mają odmienne zdanie. Zapytaj ochotników lub ochotniczki o ich opinię. Podkreśl, że słowo „sprawiedliwy” może być dość mylące, ponieważ każdy może je inaczej interpretować.

CO TO ZNACZY "SPRAWIEDLIWY"?
Rozdaj każdej z grup pocięte kartki ze słowami odnoszącymi się do pojęcia „sprawiedliwości”. Niech dzieci przedyskutują w grupie, co oznacza dla nich słowo „sprawiedliwy”. W tym celu mogą wykorzystać pojęcia z kartek i uszeregować od najważniejszego do najmniej ważnego, dodać własne pomysły na dwóch pustych kartkach i w ten sposób stworzyć własną definicję „sprawiedliwości”.

- Ta część zajęć może stanowić punkt wyjścia do sesji dociekań filozoficznych. Zdania z ćwiczenia mogą być punktem odniesienia w dyskusji.

NAPISANIE WŁASNEJ HISTORII O SPRAWIEDLIWOŚCI
Poproś uczennice i uczniów, żeby pomyśleli o historii z własnego życia, w której wyraźnie czuli, że coś było „niesprawiedliwe”. Zapowiedz, że ich zadaniem będzie napisanie własnej historii o sprawiedliwości. Historia ta może opowiadać o tym, co przydarzyło się ich rodzinie, znajomym i przyjaciołom lub też o tym, co usłyszeli od innych, w mediach itp. Jako inspirację mogą także wykorzystać opowieść o podziale czekolady. Poproś dzieci żeby pisały czytelnie, ponieważ ich historie będą czytane przez inne dzieci w klasie.

PODSUMOWANIE NA FORUM KLASY
Kiedy dzieci skończą pisać, poproś, żeby rozwiesiły swoje historie na ścianie lub tablicy (np. za pomocą taśmy malarskiej, plasteliny samoprzylepnej, pinezek). Zachęć dzieci, żeby przeczytały opowieści innych, przechadzając się wzdłuż ściany lub tablicy. Zapytaj chętne osoby o wrażenia i refleksje po przeczytaniu historii innych.