SCENARIUSZE

Biedni i bogaci

Opis: Scenariusz zajęć dla uczniów szkoły podstawowej, których celem jest poznanie podstawowych faktów dotyczących zjawiska nierówności społecznych oraz zrozumienie jak sytuacja ekonomiczna, w tym nierówności społeczne, wpływają na jakość życia ludzi w poszczególnych krajach. Część publikacji "Zrozum świat".

Autor/Autorka (autorzy/autorki): Redakcja merytoryczna: Anna Kucińska, Gabriela Lipska-Badoti



SPOŁECZNE I EMOCJONALNE ASPEKTY UCZENIA SIĘ:
- umiejętności społeczne.

CELE Z ZAKRESU EDUKACJI GLOBALNEJ:
- poznanie podstawowych faktów dotyczących zjawiska nierówności społecznych,
- rozumienie jak sytuacja ekonomiczna, w tym nierówności społeczne, wpływają na jakość życia ludzi w poszczególnych krajach.

CELE OGÓLNOEDUKACYJNE:
- analizowanie danych statystycznych (wskaźnik nierówności społecznych Gini’ego, wskaźnik rozwoju ludzkiego HDI),
- interpretowanie danych statystycznych,
- opisywanie stanów emocjonalnych.

PORUSZANE ZAGADNIENIA:
- równość,
- ubóstwo,
- sprawiedliwość.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- 100 cukierków zapakowanych w papierki,
- karteczki samoprzylepne, flipczart lub duże arkusze papieru,
- karta pracy "Różnice i podobieństwa",
- karta pracy "Jakość życia w różnych krajach",
- karta pracy "Globalne wskaźniki".

CZAS: 45 minut.

WPROWADZENIE
Przed lekcją przygotuj salę tak, by stoły i krzesła nie przeszkadzały w prowadzonej w czasie zajęć zabawie. Poproś uczniów i uczennice o ustawienie się w kręgu. Pokaż im torebkę cukierków. Powiedz, że na twój sygnał uczniowie i uczennice mają zebrać dla siebie cukierki. Wysyp cukierki na podłogę, równocześnie dając sygnał do rozpoczęcia zabawy. Obserwuj, jak się zachowują uczniowie i uczennice. Twoje obserwacje mogą się przydać później przy omawianiu zabawy. Gdy wszystkie cukierki z podłogi zostaną zebrane, policzcie wspólnie, ile sztuk udało się zebrać każdej osobie. Zapiszcie wyniki na karteczkach samoprzylepnych.

Poproś uczniów i uczennice, by dobrali się w grupy w zależności od liczby zdobytych cukierków. Nie ingeruj w podział. Poproś, by grupy usiadły osobno. Następnie niech nadadzą sobie nazwy. Rozpocznijcie omawianie gry. Zapytaj uczniów i uczennice o to, co działo się w czasie gry, co robili, jak się zachowywali, następnie zapytaj, jak się czuli w czasie gry, w czasie liczenia zdobytych cukierków oraz podczas formowania grup. Jak grupy odnosiły się do siebie? Jakie zaproponowali dla siebie nazwy i dlaczego? Co myśleli o innych grupach? Zapytaj grupy, czy widzą jakieś podobieństwa sytuacji z gry do rzeczywistych sytuacji z życia. Rozdaj grupom karty pracy "Różnice i podobieństwa". Poproś grupy o wypełnienie kart pracy. Odczytajcie wyniki.

DYSKUSJA
Zapytaj uczniów i uczennice, co myślą o sytuacjach, które miały miejsce. Jakiego problemu występującego na świecie mogła dotyczyć zabawa. Zapytaj uczniów i uczennice, skąd ich zdaniem biorą się ludzie biedni i bogaci. Skąd się biorą różnice między nimi. Czy w bogatych krajach są biedni ludzie? Czy w biednych krajach są bogaci? Czy bycie biednym w bogatym kraju oznacza to samo co bycie biednym w biednym kraju? Jak wygląda życie biednych i bogatych ludzi w różnych miejscach na świecie?
- Ta część zajęć może być użyta jako materiał wyjściowy do sesji dociekań filozoficznych.

JAKOŚĆ ŻYCIA LUDZI W RÓŻNYCH KRAJACH
Powiedz uczniom, że obecnie 20% ludzi na świecie jest w posiadaniu 80% światowych bogactw. Zapytaj, co uczniowie i uczennice myślą na ten temat. Gdzie ich zdaniem znajdują się Polacy?

Rozdaj pociętą kartę pracy "Jakość życia". Podziel uczniów i uczennice na pary. Każda para otrzymuje jeden cytat. Daj czas na zapoznanie się z informacjami na karcie. Poproś pary o dobranie się w grupy z osobami mającymi te same cytaty. Nowo uformowane grupy siadają razem. Rozdaj grupom kartę pracy "Globalne wskaźniki". Jeśli uczniowie i uczennice stykają się ze wskaźnikiem HDI (ang. Human Development Index) po raz pierwszy, wyjaśnij im, że jest to wskaźnik mierzący poziom rozwoju społecznego danego kraju. Wskaźnik ten uwzględnia dochody, długość życia oraz poziom alfabetyzacji w danym kraju. Im wyższa pozycja kraju w rankingu HDI, tym większa w nim jakość życia jego mieszkańców. W tabeli są dane za 2012 rok, uwzględniające dodatkowo różnice w dochodach i nierówności społeczne oraz dane podstawowe (nie uwzględniające nierówności społecznych).

Następnie poproś grupy o odnalezienie kraju, o którym czytali przed chwilą w tabeli z karty "Globalne wskaźniki". Przyjrzyjcie się statystykom. Porównajcie je z informacjami z cytatów. Daj grupom chwilę na zastanowienie się nad podanymi informacjami. Zapytaj grupy o refleksje i wnioski. Zapisuj je na tablicy.

DALSZE POMYSŁY DO WYKORZYSTANIA PO ZAJĘCIACH:
- Przeprowadźcie wywiady na temat jakości życia w Polsce i na podstawie cytatów oraz wskaźników HDI i GINI opracujcie profil Polski.