Ghana - trudna droga do rozwoju

RODZAJ ZAJĘĆ: zajęcia odbywające się w szkole.
CZAS TRWANIA: 90 min.
GRUPA DOCELOWA: uczniowie klas gimnazjalnych.

CEL GŁÓWNY:
Pogłębienie wiedzy na temat nierówności społeczno-ekonomicznych na świecie, na
przykładzie produkcji czekolady w Ghanie.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
Po zakończeniu zajęć uczeń:
- zna etapy produkcji kakao;
- umie wymienić największych producentów kakao na świecie;
- potrafi opisać linię produkcyjną czekolady;
- wie, jaka czekolada jest w polskich sklepach, gdzie i przez kogo jest produkowana, kto dostarcza ją do sklepów;
- zna kraje, w których ma miejsce największa konsumpcja czekolady na świecie;
- dostrzega i opisuje związek między produkcją kakao i czekolady;
- wymienia przyczyny i konsekwencje niesprawiedliwego podziału dochodów z produkcji czekolady;
- potrafi opowiedzieć o Sprawiedliwym Handlu i produktach fair trade;
- wie, jak jego świadome decyzje mogą wpłynąć na dochody producentów kakao;

ŚRODKI:
- zdjęcia z poszczególnych etapów produkcji kakao;
- opakowania po różnych czekoladach dostępnych w Polsce;
- zdjęcie ghańskiej czekolady;
- atlas geograficzny z mapą świata wg wskaźnika HDI;
- spis krajów uprawiających kakao;
- lista krajów o największej konsumpcji czekolady;
- schemat drzewa przyczyn i skutków;

METODY:
- dyskusja,
- praca ze zdjęciem,
- praca z mapą,
- drzewo przyczyn i skutków.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Przywitanie
Nauczyciel informuje, że na dzisiejszych zajęciach pogłębią swoją wiedzę na temat problemów Ghańczyków, a w szczególności nierówności wynikających z niesprawiedliwego podziału dochodów z produkcji czekolady.

2. Wprowadzenie
Nauczyciel wiesza na tablicy zdjęcia przedstawiające etapy produkcji kakao. Zanim sam skomentuje, to co przedstawiają, najpierw pyta uczniów, co może być uprawiane w taki sposób. Po opisaniu wszystkich etapów produkcji, nauczyciel pyta o to, co dalej dzieje się z kakao, czy jest na coś przetwarzane, czy jest raczej konsumowane jako kakao. Nauczyciel opowiada w jaki sposób produkowana jest czekolada, aż do momentu trafienia do konsumenta.

3. Producenci i konsumenci czekolady
Następnie nauczyciel pyta o kraje, w których kakao jest uprawiane oraz o kraje, w których konsumowana jest czekolada. Uczniowie odpowiadają na pytania w dwóch grupach. Jedna część dostaje wykres kołowy z procentowym uwzględnieniem ilości produkowanego kakao w poszczególnych krajach, druga natomiast wykres słupkowy z krajami o największej konsumpcji czekolady. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, czym jest wskaźnik HDI. Jakie informacje można otrzymać o danym kraju mając jego wskaźnik HDI. Obie grupy starają się znaleźć swoje kraje na mapie świata przedstawiające państwa wg wskaźnika HDI. Po zaznaczeniu wszystkich krajów, nauczyciel pyta, czy uczniowie widzą jakąś zależność. Gdzie leżą kraje - producenci, a gdzie położone są państwa o największej ilości konsumentów. Co z tego wynika? Jaka jest zależność między krajami Północy i Południa, z czego wynikają różnice w rozwoju i poziomie życia mieszkańców. Jakie znaczenie ma kakao i czekolada w kształtowaniu się owych zależności? Nauczyciel powinien zwrócić uwagę uczniów na etapy produkcji kakao w Ghanie i produkcji czekolady w krajach rozwiniętych ze względu na zyski dla producentów. Ważna informacją jest rozdzielenie zysku z czekolady pomiędzy producentów kakao i producentów czekolady. W tym momencie warto wspomnieć o niesprawiedliwym handlu i jego przyczynach.

4. Przyczyny i skutki
Po krótkiej dyskusji, nauczyciel proponuje głębsze zastanowienie się nad przyczynami i konsekwencjami związanymi z uprawą kakao w krajach Południa i produkcją czekolady w krajach Północy. W tym celu nauczyciel dzieli klasę na grupy po 4 do 5 osób, a następnie rozdaje schemat drzewa przedstawiający przyczyny i skutki danego problemu. Uczniowie mogą wpisywać swoje propozycje w ten schemat lub zrobić osobny plakat. Po jego wykonaniu każda grupa przedstawia na forum swoje przemyślenia. Nauczyciel może opowiedzieć o wpływie każdego człowieka na proces niesprawiedliwego handlu. Osobiste zaangażowanie się uczniów pozwoli na zrozumienie problemu. Następnie nauczyciel powinien opowiedzieć o fiar trade.

5. Podsumowanie
Na koniec nauczyciel pokazuje kilka opakowań po czekoladach, które można znaleźć w polskich sklepach. Rozdaje je uczniom i pyta, czego możemy się dowiedzieć o tym produkcie z opakowania. Czy jest tam napis fair trade? Czy znamy historię produktu? Czy jest jakiś sposób, abyśmy mieli większy wpływ na sposób powstawania produktów, które konsumujemy lub używamy? Czy szanse na rynku światowym mogą być bardziej wyrównane?
Nauczyciel może zadać pracę domową dotyczącą znalezienia najbliższych sklepów z produktami fair trade lub poszukania w Internecie informacji o takich produktach.