SCENARIUSZE

Poznajemy Alego z dalekiej Tanzanii

Opis: Scenariusz zajęć dla dzieci, których celem jest wprowadzenie do tematyki różnorodności krajów i kultur poprzez poznanie kultury tanzańskiej.

Autor/Autorka (autorzy/autorki): Opracowały: Anna Czajowska, Aldona Łukasik (Przedszkole nr 22 we Wrocławiu), Redakcja i modyfikacja: Beata Szcześniak-Piwowarska



Planowana liczba odbiorców: 25 osób - jedna grupa przedszkolna, 4 -5 latki.

Czas trwania: 50 min (wraz z modułami dodatkowymi 60 min).

Cele ogólne:
• Wprowadzenie dzieci do tematyki różnorodności krajów i kultur,
• Poznanie kultury tanzańskiej,
• Zapoznane z ideą praw przysługujących każdej istocie ludzkiej - „nie ma gorszych ani lepszych dzieci i dorosłych wszyscy mają takie same prawa”.

Metody:
• podające,
• ekspresyjne,
• ćwiczeniowe.

Materiały dydaktyczne:
Lalka przedstawiająca chłopca o imieniu Ali, wiklinowy kosz z zabawką - wężem w środku, CD ”Kiedy maluchy zmieniają się w zuchy” - pedagogika zabawy Klanza - piosenka „Wąż”, tekst zagadki o wężu, tekst bajki o wężu i gąsienicy (załącznik nr 1), tekst wyliczanki w języku suahili, globus, zdjęcia mieszkańców Tanzanii w strojach codziennych i tradycyjnych, kartki z napisami: Polska, Tanzania oraz flagami tych państw, zdjęcia węży i gąsienic występujących w Tanzanii i w Polsce, instrumenty muzyczne: bębenek, grzechotka, kołatka, artykuły plastyczne do wykonania węży i gąsienic tj. rolki od papieru, bibuła kolorowa, papier kolorowy, klej, nożyczki, pastele tłuste, flamastry, sznurek, arkusz papieru A2, głowa węża wycięta z papieru.

Opis działań:

Wprowadzenie (5 min)
Przedstaw dzieciom lalkę – chłopca z Tanzanii, który ma na imię Ali. Powiedz, że w Tanzanii witając się z kimś mówimy w języku suahili: „jambo” (czyt. dżambo). Wszystkie dzieci po kolei witają z Alim, mówią mu jak mają na imię oraz „Jambo Ali!”

Następnie pokaż dzieciom globus i zapytaj, czy potrafią wskazać na nim Polskę? Zastanówcie się wspólnie, gdzie leży Tanzania. Odszukajcie na globusie miejsce swojego zamieszkania - Polskę oraz Tanzanię - miejsce zamieszkania Alego.

Podobieństwa i różnice (12 min)
Pokaż dzieciom zdjęcia przedstawiające życie w Tanzanii i w Polsce (możesz wykorzystać materiały źródłowe podane na końcu scenariusza). Zdjęcia pokazują:
- dzieci, osoby dorosłe,
- sposób ubierania,
- wieś - budynki,
- duże aglomeracje - miasto Dar es Salaam,
- ulubione owoce Alego (banany) i dzieci w Polsce (jabłka),
- dzieci w przedszkolu.

Zaproś dzieci do podzielenia zdjęć - zdjęcia przedstawiające Polskę należy ułożyć pod kartką z flagą Polski i napisem „Polska”, a przedstawiające Tanzanię pod kartką z flagą Tanzanii i napisem „Tanzania”. Następnie poproś dzieci o połączenie w pary zdjęć z Polski z odpowiadającymi im zdjęciami z Tanzanii, np. domy na wsi w Tanzanii i w Polsce, przedszkole w Tanzanii i w Polsce. Poszukajcie podobieństw i różnic pomiędzy nimi.

Idzie wąż (5 min)
Poproś dzieci aby usiadły w kole i pokaż im kosz z pokrywą, przyniesiony przez Alego. Zaproś dzieci do rozwiązania zagadki:

Nie chodzi, a pełza,
syczy groźnie wciąż,
nie zbliżaj się do niego,
bo to właśnie … [wąż].

Dzieci próbują odgadnąć co jest w koszu. Rozwiązują zagadkę.

Następnie rozpocznij zabawę - jako głowa węża, śpiewaj piosenkę kolejno wywołując dzieci, które dołączają się do niej. Zabawa trwa dopóki wszystkie dzieci nie stworzą węża.

Idzie wąż, idzie wąż, rośnie wciąż, rośnie wciąż. …Kasia, Zosia, Tomek… węża się nie boi i dlatego za nim stoi, długi jest ten wąż, długi jest ten wąż…

Bajka o wężu i gąsienicy (15 min)
Opowiedz dzieciom ulubioną bajkę Alego, którą często opowiada mu babcia (tekst bajki załącznik nr 1). Podczas czytania bajki dzieci kończą rozpoczęte zdania, powtarzają nazwy zwierząt w języku suahili.

W bajkach tanzańskich bohaterami są zwierzęta i przypisywane są im cechy charakteryzujące ludzi. Opowiadacz często czeka, aż słuchacze dokończą rozpoczęte przez niego zdanie, zadaje pytania w trakcie opowiadania, sprawdza, czy słuchacz dobrze rozumie treść, może zadawać zagadki w trakcie opowiadania.

Porozmawiaj z dziećmi na temat bajki. Możesz zapytać:
- Czy pamiętacie jakie zwierzęta pojawiły się w bajce?
- Kto komu pożyczył oczy? I dlaczego?
- Dlaczego wąż nie dotrzymał obietnicy?
- Jak uważacie czy dobrze postąpił wąż?
- Co się stało z wężem przez to nie postąpił nieuczciwie wobec gąsienicy?
- Czy obietnic trzeba dotrzymywać i dlaczego ?
- A czy są takie sytuacje, kiedy obietnic nie trzeba dotrzymywać? Lub osoby, wobec których nie trzeba tego robić?
- Jak można było przekonać węża do oddania oczu gąsienicy?
W rozmowie z dziećmi, zwróć uwagi na to, że nie ma gorszych ani lepszych dzieci i dorosłych - wszyscy mamy takie same prawa (prawo do własności osobistej, prawo do bezpieczeństwa, poszanowania nietykalności osobistej, godności) .

Rozszerzenie – można wykorzystać podczas opowiadania bajki postacie zwierząt w formie teatrzyku kartonikowego lub rekwizyty kojarzące się z danym zwierzęciem: wężem, gąsienicą, nietoperzem, kameleonem, żółwiem, dzieci w czasie bajki przedstawiają czynności bohaterów.

Odgłosy Tanzanii (5 min) - moduł dodatkowy
Zabawę przeprowadź zgodnie z opisem w załączniku nr 2 do scenariusza. Zaproszone do zabawy dzieci wędrują po sawannie z przewodnikiem. Gdy usłyszą instrument muzyczny reagują odpowiednia postawą. Rozpoznając zwierzę nazywają je i naśladują ruchem oraz głosem: węża, małpę, słonia.

Wąż i gąsienica (15 min)
Pokaż dzieciom zdjęcia węży i gąsienic występujących w Tanzanii i w Polsce (zwłaszcza gatunków mniej znanych dzieciom, np. występujące w Polsce rzadkie i chronione gatunki: gniewosz plamisty i wąż Eskulapa).

Dzieci porównują wygląd węży i gąsienic.

Następnie podziel dzieci na kilkuosobowe grupy, wyjaśnij sposób wykonania pracy plastycznej i rozdaj materiały.
Grupy wykonują:
• węża z rolek od papieru - oklejają rolki kolorowym papierem i łączą w całość za pomocą sznurka - nawlekają rolki na sznurek jak korale, doczepiają głowę węża , wcześniej przygotowaną przez osobę prowadzącą (5-latki) 2 zespoły
• gąsienicę z prostokątów kolorowego papieru, które naklejają na duży arkusz papieru, dorysowują głowę i nogi (4-latki) 2 zespoły
W przypadku wykonywania gąsienicy dzieci wcześniej przygotowują dla niej „ trawę” poprzez kreślenie pionowych linii na kartce do której będą ją przyklejały.

Dzieci tworząc węża uwzględnią powtarzalność kolorów. Mogą również doskonalić umiejętność przeliczania w zakresie im dostępnym.

Rozszerzenie dla starszych dzieci - węża można dodatkowo ozdobić figurami geometrycznymi, podobnie można kolejne segmenty węża wykonać z dwóch, trzech lub więcej odcieni zielonego koloru.

Rymowanka (3 min) – dodatkowy moduł
Zaprezentuj dzieciom rymowankę w języku suahili – jedną z ulubionych zabaw Alego. Pokazuj kolejne części ciała i wypowiadaj ich nazwy w języku obowiązującym w Tanzanii:
Kichwa (kiczła) głowa
Vidole (widole) palce
Mabega (mabega) ramiona
Magoti (magoti) kolana
Mabega Magoti
Jicho (dziczo) oko
Sikio (sykio) ucho
Pua (pua) nos
Zabawę można powtórzyć kilkukrotnie, za każdym kolejnym razem szybciej ją wypowiadając. Dzieci naśladują ruchy prowadzącej/prowadzącego, powtarzają słowa wyliczanki w języku suahili coraz szybciej.
Zapytaj: Do jakiej wyliczanki-piosenki, którą znacie jest podobna wyliczanka Alego? [„Głowa ramiona kolana, pięty…”].

Źródła:
• www.międzykulturowa.org.pl – zdjęcia dzieci tanzańskich w przedszkolu, szkole,
• www.kulturyswiata.pl- tekst bajki o wężu i gąsienicy,
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Dar_es_Salaam - zdjęcia stolicy Tanzanii,
• www.blog.playextreme.pl/2012/02/globall-jedzie-dodoma - zdjęcia dzieci, stroju kobiet- kanga,
• http://lincksintanzania.blogspot.com/- zdjęcia domów,
• http://www.odyssei.com/pl/travel-article/19090.html?currentimg=1 – różne odmiany bananów,
• http://www.orient.uw.edu.pl/AFRYKA/index.htm)- pokaz slajdów z Tanzanii-zwierzęta, dzieci w przedszkolu, szkole, bawiące się, spędzające czas wolny oraz http://www.orient.uw.edu.pl/AFRYKA/Gry%20i%20zabawy%20afrykanskie.pdf – omówienie slajdów str. 287.