Planowana liczba odbiorców: 30 dzieci z klas 0-III.
Czas trwania: 55 min (wraz z modułami dodatkowymi 65min).
Cele ogólne:
• zapoznanie z pojęciem zmian klimatu i ich konsekwencjami,
• kształtowanie postawy współodpowiedzialności za Ziemię – uświadomienie znaczenia postawy jednostki na to, co dzieje się z klimatem,
• nabywanie umiejętności pracy z globusem i mapą,
• wzbogacenie wiadomości na temat roślin i zwierząt występujących w lesie równikowym Kotliny Konga,
• uświadomienie znaczenia lasów równikowych dla środowiska przyrodniczego i człowieka - wyjaśnienie przyczyn i konsekwencji wycinania drzew,
• rozwijanie aktywności twórczej.
Metody:
• słowne,
• aktywne: edukacja przez ruch p. Doroty Dziamskiej,
• burza mózgów,
• praktycznego działania.
Materiały:
Czapki z gazet, papierowe koła i trójkąty (wycięte z makulatury), 4 arkusze szarego papieru, kleje, kredki pastelowe: brązowe i zielone, globus, mapa, 2 rysunki drzewa: jedno gigantyczne, drugie średniej wielkości, puzzle przedstawiające budowę drzewa; prezentacja multimedialna
1, rzutnik, laptop,
jabłka i banany, odtwarzacz muzyczny, płyta z muzyką.
Opis działań
Wprowadzenie (5 min)
Zwróć się do dzieci słowami:
- Ahoj, załogo!
Dzieci odpowiadają:
- Ahoj, kapitanie!
Zaproś je do podróży statkiem po Oceanie Atlantyckim (drama) oraz wręcz przygotowane wcześniej czapki wykonane ze gazet i opowiedz historię kapitańskiej czapki:
Czapka zamienia się w statek, którym podróżujemy przez Ocean Atlantycki. Nagle na oceanie zaczyna się burza i statek uderza w skałę - niszczy się dziób (należy odciąć przednią część statku).
Wpływa w następną skałę i niszczy się jego rufa (należy odciąć tylną część statku).
W czasie burzy zniszczeniu ulegają maszty (należy odciąć górną część statku i rozłożyć pozostałą część).
Tak powstała kamizelka ratunkowa pozwala na ratunek i dotarcie do lądu, bo jak statek uderzył w następną skałę, odpadły maszty.
Docieracie do miejscowości Libreville i wędrujecie po nieznanym lądzie.
Kontynuuj opowieść ruchową: poproś dzieci o pozbieranie kamieni (kół i trójkątów z papieru) – pozwoli to zbudować ścieżkę, która umożliwi bezpieczny powrót.
Las równikowy Kotliny Konga (20 min)
Na 4 stolikach połóż arkusze szarego papieru i klej. Poproś dzieci o wykonanie określonych czynności, np.: przyklejenie 2 dużych kół i dużego trójkąta (znalezione kamienie) blisko siebie.
W tym czasie zmienia się pogoda i zaczyna wiać porywisty wiatr - dzieci poruszają szarym papierem do muzyki, po czym chowają się pod nim. Otrzymują kredki w kolorze zielonym i brązowym i rysują nimi po papierze (cała szerokość kredki). Wichura ustaje a na papierze można zobaczyć najprawdziwszą dżunglę (Do narysowanych „koron” drzew dzieci domalowują pnie, by powstał rysunek dżungli.).
Pokaż na mapie i na globusie miejsca, gdzie w Afryce występuje dżungla oraz wilgotne lasy równikowe. Pokaż też na mapie Polski Puszczę Białowieską.
Następnie przeprowadź zabawę ruchową „Podaj, proszę,…”. Naucz dzieci wierszyka: Podaj, proszę, swoje dłonie i uśmiechnij się, teraz podaj nazwę drzewa zapamiętam je. Dzieci wymieniają nazwy znanych sobie drzew występujących w Polsce.
Różnorodność drzew (5 min)
Pokaż dzieciom 2 rysunki drzewa: jedno gigantyczne, drugie średniej wielkości. Poproś, by dzieci opisały budowę drzew oraz powiedziały, jakie drzewa mogą być (bardzo wysokie, wysokie, niskie). Zwróć uwagę na różnice w wyglądzie drzew oraz różnicę między drzewem a drewnem. Powiedz, że w lasach równikowych rosną olbrzymie drzewa. Opowiedz jakie warstwy można wyznaczyć w lasach: w Kongu i w Polsce.
2
Pory roku (5 min) - moduł dodatkowy
Dzieci ustawiają się w kole: jedno za drugim. Na plecach osoby stojącej przed sobą rysują palcami to, o czym mówi wiersz
Pada, pada deszcz,
wieje, wieje wiatr,
błyskawica, grzmot,
a na niebie pojawia się tęcza.
Następnie zapytaj dzieci, jakie pory roku występują w Polsce, opowiedz, że w lesie równikowym nie ma zróżnicowanych pór roku.
Prezentacja (5 min)
Pokaż dzieciom prezentację zdjęć, pokazujących faunę i florę lasów równikowych.
Poczęstuj dzieci owocami: jabłkami (Polska) i bananami (Kongo).
Zabawa ruchowa „Zwierzęta lasu” (5 min ) - moduł dodatkowy
Dzieci naśladują ruchem sposób poruszania się zwierząt, które występują w lesie równikowym i w lasach w Polsce.
Zabawa ruchowa „Drzewa i zwierzęta”(5 min)
Podziel grupę na dwie części: zwierzęta i drzewa. W czasie trwania zabawy słychać muzykę. Grupa dzieci – drzew stoi, zwierzęta poruszają się. Gdy muzyka przestaje grać, dzieci-zwierzęta chowają się za drzewem (za każdym drzewem – jedno zwierzątko). Kto nie znajdzie schronienia - drzewa, odpada z gry.
Wciel się w rolę człowieka oraz sił natury, więc np. możesz ścinać drzewo na opał, na drzewko wigilijne, drzewo może zostać złamane przez zwierzę, wichurę itp. Jest coraz mniej drzew i coraz trudniej znaleźć schronienie.
Rozmowa o drzewach (10 min)
Porozmawiaj z dziećmi na temat roli drzew w przyrodzie i ich znaczenia dla człowieka. Podkreśl, że często przy ścięciu 1 drzewa zostają zniszczone inne drzewa, opisz, że masowo wycina się drzewa pod plantacje i pola uprawne. Zapytaj:
- Jakie znaczenie mają drzewa dla przyrody i człowieka? Przykładowe odpowiedzi: drzewa produkują tlen, dostarczają drewna i pożywienia, są mieszkaniem zwierząt, tłumią hałas, stanowią miejsce odpoczynku, chronią przed wichurami, stanowią magazyn wody itd. Człowiek z drewna wykonuje: papier, meble, podłogi, rusztowania, ozdoby itd.;
- Co wspólnego mają człowiek i drzewo? Przykładowe odpowiedzi: są to istoty żywe, oddychają, odżywiają się, chorują, rosną, zmieniają się…
- Gdzie można kupić drzewko choinkowe i jak je potem wykorzystać? Przykładowe odpowiedzi: choinkę można kupić w szkółce leśnej, od ogrodników, lokalnie, od osób prowadzących tego typu działalność i ponownie wykorzystać - jest to drzewko w doniczce - to przechowanie i zasadzenie na wiosnę, podarowanie drugiej osobie lub zaniesienie z powrotem do lasu;
- Jakie są konsekwencje i przyczyny wycinania drzew? Przykładowe odpowiedzi: zmiany klimatu - wzrost temperatury, pustynnienie, wyginięcie wielu gatunków; niepokojące zjawiska przyrodnicze: gradobicia, powodzie, wichury, tornada; działalność człowieka.
Zakończenie ( 5 min)
Podsumuj spotkanie i zaproś dzieci na statek - powrót do domu.
Komentarz
Zaproponowane zabawy można zmieniać, pominąć lub dostosować do możliwości swoich grup.
Źródła:
1. Zdjęcia i informacje nt. lasów równikowych:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Wilgotny_las_r%C3%B3wnikowy
http://ziemianarozdrozu.pl/encyklopedia/49/niszczenie-lasow-tropikalnych