WPROWADZENIE
„Edukacyjny rozkład jazdy” to film zrealizowany przez młode Kenijki i Kenijczyków, którzy przeszli przez wszystkie szczeble edukacji i obecnie znajdują się na progu dorosłego życia. Poprzez osobiste historie i bardzo różne doświadczenia związane ze zdobywaniem wiedzy w Kenii oraz autorskie reportaże i wywiady młodzi ludzie opowiadają jak wygląda edukacyjna podróż w ich kraju.
Dokument został nakręcony w konwencji podróży autobusem po tętniącym życiem Nairobi. Różne typy szkół na poszczególnych szczeblach edukacyjnej drabiny są kolejnymi przystankami w tej podróży. Film prezentuje pełen kontekst kenijskiego systemu edukacji zilustrowany przez osoby, które same go doświadczyły i teraz pracują na rzecz jego udoskonalenia. Polecamy wykorzystanie filmu podczas zajęć poruszających tematykę dostępu do edukacji w krajach globalnego Południa. Poniżej znajdą Państwo kilka pomysłów aktywności, które można zrealizować podczas lekcji bądź warsztatów z udziałem młodzieży w wieku szkolnym na podstawie „Edukacyjnego rozkładu jazdy”. Polecamy również lekturę przewodnika „Dostęp do edukacji w Kenii”, który przybliży Państwu różnorodność rzeczywistości edukacyjnej w jednym z największych krajów regionu Afryki Wschodniej.
CELE PRACY Z FILMEM
1. Unaocznić stereotypy dotyczące mieszkańców i mieszkanek Kenii, a w szczególności ich
postaw wobec edukacji.
2. Zwiększyć wiedzę i wrażliwość młodzieży szkolnej na temat kenijskiego systemu nauczania i ogromnego zróżnicowania realiów edukacyjnych panujących w tym kraju.
3. Zainicjować dyskusję na temat dostępu do edukacji w krajach Południa na przykładzie Kenii oraz globalnych współzależności w tym obszarze.
METODY PRACY Z FILMEM
1. SZKOŁA W „AFRYCE”
Przed projekcją filmu zaproś osoby uczestniczące w zajęciach do udziału w ćwiczeniu SZKOŁA W „AFRYCE”.
W tym celu podziel uczniów i uczennice na cztery grupy, prosząc ich, aby wylosowali jedną z czterech wydrukowanych flag państw położonych w Afryce Wschodniej, np. Kenia, Uganda, Tanzania i Somalia.
Po podziale na grupy możesz zapytać młodzież, czy wie, jakich państw flagi zostały wykorzystane w ćwiczeniu.
Każda grupa otrzymuje duży arkusz papieru oraz flamastry. Poproś osoby uczestniczące w zajęciach o zilustrowanie i/lub spisanie swoich pierwszych skojarzeń dotyczących określenia
SZKOŁA W AFRYCE na arkuszu papieru. Oprócz swoich skojarzeń uczniowie i uczennice mogą uwzględnić również komentarze i przekazy, które słyszą w mediach oraz swoim otoczeniu na temat afrykańskich szkół oraz stosunku mieszkańców tego kontynentu do edukacji. Po zakończeniu pracy w grupach, reprezentant/ka każdej z nich prezentuje wypracowane rezultaty na forum. Postrzeganie afrykańskich szkół oraz edukacji w państwach Afryki Subsaharyjskiej jest zazwyczaj bardzo stereotypowe. Szkoły pod drzewem, brak wykształcenia Afrykanów/Afrykanek i ich niechęć do nauki, zła jakość nauczania oraz katastrofalne warunki, w jakich uczą się dzieci – to typowe przykłady reprezentacji
edukacji na kontynencie afrykańskim, który traktowany jest jako homogeniczna całość, a nie zbiór 55 bardzo zróżnicowanych krajów. Stereotypy te są powszechne i silnie zakorzenione. Tymczasem, skonfrontowani z pytaniami na temat faktów, a nie wyobrażeń, o systemie edukacji w poszczególnych krajach afrykańskich, uczniowie i uczennice zdają sobie sprawę, jak ograniczona jest ich wiedza na ten temat.
CZAS TRWANIA – 20 MINUT
2. PREZENTACJA NA TEMAT SYSTEMU EDUKACYJNEGO W KENII
Na podstawie informacji znajdujących się w przewodniku „Dostęp do edukacji w Kenii” przygotuj prezentację multimedialną, która wyposaży uczniów i uczennice w podstawowe informacje na temat Kenii oraz systemu edukacji obowiązującym w tym kraju. Mini wykład na temat kenijskiego systemu nauczania możesz zakończyć krótkim quizem składającym się z pięciu pytań wielokrotnego wyboru:
I. W którym regionie Afryki leży Kenia?
a) Afryka Zachodnia
b) Afryka Wschodnia
c) Afryka Południowa
d) Afryka Północna
II. Jakie miasto jest stolicą Kenii?
a) Dar es Salam
b) Kampala
c) Kigali
d) Nairobi
e) Kair
III. Ile osób liczy ludność Kenii?
a) 50 mln
b) 40 mln
c) 30 mln
d) 20 mlnProjekt jest współfinansowany przez program polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2013 r.
IV. Czy edukacja w Kenii jest darmowa?
a) Nie
b) Tak, ale tylko na poziomie podstawowym i średnim. Studia są odpłatne.
c) Tak, ale tylko na poziomie podstawowym.
d) Tak, edukacja w Kenii na wszystkich szczeblach jest darmowa od 2003 roku.
V. Ile lat trwa nauka w kenijskiej szkole średniej?
a) 3
b) 4
c) 5
CZAS TRWANIA: 20 MINUT
3. EDUKACYJNY ROZKŁAD JAZDY – POKAZ FILMU Z DYSKUSJĄ
Prezentacja na temat kenijskiego systemu nauczania oraz usystematyzowanie wiedzy poprzez rozwiązanie quizu przygotuje młodzież do obejrzenia filmu dokumentalnego ze zrozumieniem. Przed projekcją poproś uczniów i uczennice o skonfrontowanie wyobrażeń na temat edukacji w Afryce, które pojawiły się w pierwszym ćwiczeniu, z rzeczywistością przedstawioną na filmie.
Wyświetl film „Edukacyjny rozkład jazdy”. Po projekcji zadaj następujące pytania:
• Jakie są wasze refleksje po obejrzeniu dokumentu?
• Czy wasze pierwsze skojarzenia na temat edukacji w Afryce były prawdziwe?
• Które z nich okazały się prawdziwe, a które fałszywe?
• Czy coś was szczególnie zaskoczyło?
CZAS TRWANIA: 30 MINUT
OPCJONALNIE:
4. PRACA W GRUPACH
Podziel osoby uczestniczące w warsztatach na trzy grupy poprzez odliczanie od jednego do trzech w języku suahili (jeden z języków urzędowych Kenii):
jeden – moja
dwa – mbili
trzy – tatu
Uczniowie i uczennice pracują nad pytaniami do filmu na podstawie trzech zestawów pytań:
1. Moja
a) Jak wygląda nauczanie na poziomie podstawowym w Kenii?
b) Jakie różne typy szkół podstawowych przedstawiono w dokumencie? Czym się charakteryzują?
c) W jaki sposób wprowadzono w Kenii darmową edukację na poziomie podstawowym?
d) Z jakimi wyzwaniami mierzą się różne typy szkół podstawowych w Kenii?
e) Jaka jest specyficzna sytuacja dziewcząt uczęszczających do szkół podstawowych?
2. Mbili
a) Czym charakteryzują się różne typy szkół średnich w Kenii?
b) Jakie kroki podjął kenijski rząd, aby zwiększyć dostęp uczniów i uczennic do szkół średnich?
c) Jakie bariery są odpowiedzialne za stosunkowo niski odsetek dzieci, które kontynuują naukę po ukończeniu podstawówki?
d) Z jakimi wyzwaniami mierzą się szkoły średnie w Kenii?
3. Tatu
a) Jakie są podobieństwa i różnice między systemami edukacji w Polsce i Kenii?
b) Jaki stosunek do edukacji prezentowali bohaterowie i bohaterki filmu? Czy różni się on od tego demonstrowanego w Polsce? Jeśli tak, to w jaki sposób?
c) Jakie perspektywy mają młodzi Kenijczycy i Kenijki na ukończenie studiów wyższych?
Reprezentant/reprezentantka każdej z trzech grup prezentuje rezultaty pracy na forum. Uczniowie i uczennice oraz osoba prowadząca dopytują i uzupełniają pomysły wypracowane w grupach.
CZAS TRWANIA: 20 MINUT
LUB
4. CZY NAS TO DOTYCZY? BURZA MYŚLI O GLOBALNYCH WSPÓŁZALEŻNOŚCIACH
Zaproś osoby uczestniczące w zajęciach do dyskusji na temat dwóch zagadnień:
1. W jaki sposób dostęp do edukacji w regionie Afryki Subsaharyjskiej ma na nas wpływ w Polsce?
2. Jaki wpływ mają Polacy/Polki na dostęp do edukacji w Afryce Subsaharyjskiej?
Możesz zadawać osobom uczestniczącym w dyskusji pytania pomocnicze:
1. Jaki wpływ na postrzeganie krajów afrykańskich mają stereotypy na ich temat, które powszechnie funkcjonują w Polsce? Czy te stereotypy mogą mieć realny wpływ na dostęp do wysokiej jakości edukacji w Kenii i innych krajach globalnego Południa? W jaki sposób?
2. Ile wiemy na temat osiągnięć naukowych uczonych pochodzących z krajów Globalnego Południa? Czy w naszym systemie nauczania wystarczająco dużo miejsca poświęca się sukcesom naukowym spoza naszego kręgu kulturowego? Jaki ma to wpływ na postrzeganie krajów Afryki Subsaharyjskiej?
3. W jaki sposób ograniczony dostęp do uczelni wyższych może wpływać na życiowe decyzje młodych i wykształconych Kenijczyków/Kenijek?
4. Czy znasz Afrykanki lub Afrykanów uczących się w Polsce?
5. Czy znacie programy stypendialne umożliwiające osobom z krajów Globalnego Południa uczyć się w Polsce? Czy mieszkańcy i mieszkanki krajów spoza Europy mają do nich łatwy dostęp?
6. Jaki wpływ na system edukacji krajów globalnego Południa ma emigracja ich mieszkańców i mieszkanek w poszukiwaniu wykształcenia?
CZAS TRWANIA: 20 MINUT