„Afganistan – Polska”. Praktyczna realizacja celów edukacji wielo- i międzykulturowej. Część pierwsza

Słowniczek pojęć:

Afganistan – państwo w południowo - zachodniej Azji, bez dostępu do morza
• Nazwy: dari Afgānestān, paszto Afghānistān, Islamskie Państwo Afganistanu, dari Dawlat-e Eslāmī-ye Afghānestān, paszto De Afghānistān Islāmi Dawlat
• Powierzchnia: 647,5 tys. km2
• Graniczy z Uzbekistanem, Tadżykistanem, Chińską Republiką Ludową, Pakistanem (w tym odcinek granicy z Kaszmirem będącym przedmiotem sporu między Indiami a Pakistanem), Islamską Republiką Iranu, Turkmenistanem
• Ludność państwa: 24,9 mln mieszkańców (2010)
• Gęstość zaludnienia: 38,5 os./km2 (2010) Języki: paszto (pusztu), dari (odmiana perska)
• Podział administracyjny: 34 prowincje (wilajaty) Stolica: Kabul
• Waluta: afghani (AFN) = 100 pula
• Święto państwowe: 19 VIII — Dzień Niepodległości (1919)
• Oficjalne strony internetowe: www.president.gov.af (serwis internetowy prezydenta Afganistanu)¹ oraz poszczególnych ministerstw, np. Ministerstwa ds. Kobiet: http://mowa.gov.af/ en; Ministerstwa Spraw Zagranicznych: http://mfa.gov.af/en.

Drama – Pojęcie drama pochodzi od greckiego słowa drao oznaczającego: usiłuję, działam, oraz od słowa drama, oznaczającego: akcję, czynność. Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Teatrów Dziecięcych²: „drama jest improwizowanym, nie eksponowanym procesem, w którym uczestnicy są zachęcani przez lidera do wymyślenia, grania i odtwarzania ludzkich doświadczeń, prawdziwych lub nie”. Teresa Lewandowska-Kidoń³ o dramie mówi, iż jest ona: „metodą pedagogiczną polegającą na stworzeniu fikcyjnej sytuacji oraz umożliwiającą intelektualne i emocjonalne zaangażowanie się w nią, wejście w rolę, to znaczy wczucie w postać, bycie nią i działanie jak ona”. Podstawę dramy stanowią dyskusje i role. Do fikcyjnej sytuacji wkomponowany jest problem, który uczestnicy rozwiązują (starają się rozwiązać), wcielając się w określone role i postaci. Uczeń konfrontuje to, co myśli, czuje, robi z tym, co myślą, czują i czynią pozostali uczestnicy dramy. Pojawia się tutaj spontaniczna improwizacja, zostaje uruchomiona intuicja, fantazja i inwencja twórcza. Drama przyczynia się też do rozwoju elokwencji, swobodne- go mówienia, wpływa na doskonalenie umiejętności współżycia i pracy w grupie. Drama, która ma przynieść oczekiwane efekty, musi spełniać następujące warunki:
– Przy projektowaniu dramy, należy wziąć pod uwagę wiek uczestników, dostosowując ją do bagażu doświadczeń i rozwoju psychicznego najmłodszych uczestników.
– Temat dramy nie może ograniczać się do czystej rozrywki czy urozmaicenia lekcji, lecz powinien przede wszystkim skłaniać do refleksji.
– Drama powinna być dostosowana zarówno do obyczajów, jak i problemów, w których znajdują się jej uczestnicy.
– Role muszą być zaplanowane tak, by uczniowie nie mieli problemów z wcieleniem się w nie (by „mogli w nie wejść”).
– Zakończenie dramy powinno odbywać się przez werbalizację odczuć podczas dyskusji⁴.

Dywan afgański – dwoma najbardziej znanymi dywanami pochodzącymi z Afganistanu są: "Khal Mohammadi" oraz "Afghan Aqche" ("Afgan Agcza"). "Khal Mohammadi" są ręcznie tkane przez Turkmenów na północy Afganistanu, a niekiedy również w Pakistanie (przez Turkmenów, którzy wyemigrowali do Pakistanu). Podstawowe stosowane w tkactwie kolory to ciemna czerwień i jej odcienie. Charakterystyczny dla tego typu dywanu jest motywy "göl" (słonia) i ośmiokąty, często z krzywoliniowymi motywami kwiatowymi w kolorach granatu, beżu i ochry (żółtobrązowy). Dywany "Afgan Agcza" są tkane ręcznie przez Turkmenów w centralnym i północnym Afganistanie⁵.

Kardamon – "Elettaria", tropikalna bylina o długim, bulwiastym kłączu, pochodzenia azjatyckiego, z rodziny imbirowatych ("Zingiberaceae"). Tradycyjnie rośnie dziko. Jest też uprawiana m.in. w Indiach, na Jawie, Antylach ze względu na owoce (torebki nasienne z czerwonymi nasionami, używane jako przyprawa kuchenna); olejek kardamonowy (z nasion) służy również do aromatyzowania napojów⁶.

Latawiec – najprostsze urządzenie latające; cięższy od powietrza, które sobą wypiera, bez napędu, trzymany na uwięzi; siła nośna na płacie pierwszym powstaje, gdy jest on ustawiony pod wiatr bądź ciągnięty z odpowiednią prędkością⁷.

Przyjaźń – według filozofów starożytnych to dzielenie życiowych powodzeń i niepowodzeń, jedność w szlachetnych zamierzeniach; przyjaciel to „drugie ja” (Teofrast z Eresos), „połowa duszy mej” (Horacy); przyjaźń jest opiewana jako cnota, złoty środek pomiędzy wadami wrogości i pochlebstwa. Wśród cech idealnej przyjaźni wymieniane są: zaufanie i wierność, życzliwość i szczerość. Arystoteles rozróżnił 3 rodzaje przyjaźni: opartą na wzajemnej korzyści, na przyjemności i na doskonałości⁸.

Tolerancja – Konferencja Generalna UNESCO podczas swej 28 sesji w 1995 r. przyjęła „Deklarację Zasad Tolerancji”. Inicjatywa ta spowodowana była pogłębiającymi się zjawiskami nie- tolerancji, przemocy, nacjonalizmu, rasizmu i antysemityzmu, jakim towarzyszy marginalizacja i dyskryminacja mniejszości. Promocja tolerancji i poszanowania ma istotne znaczenie w tworzeniu atmosfery sprzyjającej akceptowaniu różnorodności kulturowej. Artykuł 1 Deklaracji Zasad Tolerancji brzmi: „Tolerancja to szacunek, akceptacja i uznanie bogactwa różnorodności kultur na świecie, naszych form wyrazu i sposobów na bycie człowiekiem. Sprzyja jej wiedza, otwartość, komunikowanie się oraz wolność słowa, sumienia i wiary. Tolerancja jest harmonią w różnorodności. To nie tylko moralny obowiązek, ale także prawny i polityczny warunek. Tolerancja – wartość, która czyni możliwym pokój – przyczynia się do zastąpienia kultury wojny kulturą pokoju”. W cytowanej Deklaracji państwa członkowskie zdefiniowały pojęcie tolerancji. Według zapisów tolerancja to:
– Respektowanie cudzych praw i cudzej własności.
– Uznanie i akceptacja różnic indywidualnych.
– Umiejętność słuchania, komunikowania się i rozumienia innych.
– Docenianie rozmaitości kultur.
– Otwarcie na cudze myśli i filozofię.
– Ciekawość i nieodrzucanie nieznanego.
– Uznanie, że nikt nie ma monopolu na prawdę.
W Deklaracji UNESCO państwa członkowskie podkreślają nie tylko konieczność walki z nietolerancją i rasizmem, lecz również znaczenie różnorodności kulturowej⁹.