Odniesienie do podstawy programowej: zwiń
Odniesienie do podstawy programowej: więcej
Pytanie kluczowe:
- Dlaczego sytuacja uchodźców i uchodźczyń ma wymiar międzynarodowy?
Cele zajęć:
- Dowiesz się, co oznaczają pojęcia: „uchodźca”, „uchodźca wewnętrzny”, „uchodźca klimatyczny”.
- Poznasz sytuację uchodźców i uchodźczyń na przykładzie osób, które wyjechały z Syrii z powodu wojny domowej.
- Wymienisz przykładowe formy pomocy, jakiej udziela się uchodźcom i uchodźczyniom.
Metody:
- Praca z tekstem
- Praca z materiałem audio
- Mini wykład
- Dyskusja
Formy pracy:
- Praca indywidualna
- Praca w parach
- Praca w grupach
Środki dydaktyczne i materiały:
- Dostęp do Internetu w celu odsłuchania 4-minutowego nagrania „Uchodźcy w Libanie – Shiklar” (lekcję można również przeprowadzić, pomijając ten
element)
- Załączniki
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Rozdaj uczniom i uczennicom definicję pojęcia „uchodźca” zapisaną w konwencji genewskiej z 1951 roku oraz 5 krótkich opisów, na podstawie których mają zdecydować, czy dana osoba może zostać nazwana uchodźcą/uchodźczynią (załącznik nr 1). Poproś o odczytanie i uzasadnienie odpowiedzi;
wyjaśnij ewentualne wątpliwości i zwróć uwagę na terminy: „uchodźca klimatyczny” oraz „uchodźca wewnętrzny”.
Prawidłowe odpowiedzi:
1 – tak 2 – nie 3 – tak 4 – nie 5 – tak
Uchodźcy klimatyczni to osoby zmuszone opuszczać swoje domy czasowo lub na stałe z powodu ekstremalnych warunków pogodowych, których częstotliwość lub intensywność wzrasta na skutek zmiany klimatu – podnoszenia się poziomu wód w morzach i oceanach, występowania
powodzi lub susz, cyklonów i burz tropikalnych czy osunięć ziemi, które uniemożliwiają dalsze życie na danym obszarze. W konwencji genewskiej z 1951 roku nie uwzględniono tej kategorii uchodźstwa – negatywne skutki zmiany klimatu nie były jeszcze wówczas tak silnie odczuwane i nie było potrzeby stworzenia takiej definicji. Obecnie jednak stanowi to ważne zagadnienie, któremu społeczność międzynarodowa musi stawić czoła – szacuje się, że do 2050 roku na świecie będzie nawet 200 milionów uchodźców i uchodźczyń klimatycznych.
Uchodźcy wewnętrzni (ang. Internally Displaced Person, w skrócie IDP) to osoby, które z powodu konfliktów zbrojnych, prześladowań lub katastrof czy klęsk naturalnych są zmuszone opuścić swoje domy i przenoszą się w inne miejsce w obrębie państwa, którego są obywatelami/obywatelkami. Do takich osób nie ma zastosowania konwencja genewska z 1951 roku (aby uzyskać status uchodźcy, zgodnie z konwencją genewską należy przekroczyć granicę państwa), jednak w wyjątkowych sytuacjach bywają obejmowane ochroną i pomocą ze strony UNHCR – Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców.
2. Zapytaj, czy uczniowie i uczennice wiedzą, z jakiego powodu ludzie byli zmuszeni uciekać z Syrii i co wiedzą na temat tego konfliktu. Przybliż podstawowe informacje na ten temat. Następnie poproś młodzież, aby na podstawie mapy (załącznik nr 2) wymieniła państwa, w których uchodźcy
i uchodźczynie z Syrii szukali schronienia.
Na fali protestów w różnych krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, które przekształciły się w rewolucje m.in. w Tunezji, Egipcie, Libii czy Jemenie i zostały okrzyknięte mianem „Arabskiej Wiosny”, także w Syrii wybuchły w 2011 roku antyrządowe demonstracje, których uczestnicy i uczestniczki spotkali się z brutalnymi represjami. Podziały na tle etniczno-religijnym spowodowały, że konflikt eskalował i wybuchła wojna domowa. Według danych UNHCR na początku lipca 2015 roku liczba uchodźców z Syrii wynosiła prawie 4 miliony, z czego 3/4 stanowiły kobiety i dzieci, a liczbę uchodźców wewnętrznych szacowano na ponad 4 miliony (na 22 miliony mieszkańców i mieszkanek łącznie). Syryjczycy i Syryjki uciekali nie tylko do krajów sąsiedzkich, ale także do Europy, m.in. Niemiec, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii czy Grecji.
3. Rozdaj każdej parze w ławce po jednej karcie materiału dla uczniów i uczennic (załącznik nr 3) i poproś o jej przeczytanie. Uprzedź, że są to krótkie historie uchodźców i uchodźczyń z Syrii i na ich podstawie będziecie się w dalszej części lekcji zastanawiać, nad ich położeniem i wsparciem,
jakie otrzymali.
4. Kiedy młodzież przeczyta historie, powiedz, że za chwilę usłyszy 4-minutową audycję radiową na temat uchodźców i uchodźczyń z ogarniętej wojną Syrii, którzy znaleźli schronienie w libańskim obozie Shiklar (jeśli nie masz dostępu do Internetu, możesz pominąć tę część).
5. Po wysłuchaniu audycji poproś młodzież, aby opisała emocje, jakie wzbudził w niej ten materiał oraz wcześniej przeczytane historie, i czego dowiedziała się na temat warunków życia w obozie dla uchodźców – zachęcaj do odwoływania się do przykładów. Pytania pomocnicze: Dlaczego te osoby wyjechały z Syrii? Gdzie znalazły schronienie? Jakiej pomocy im udzielono? Kto im pomaga? Jak wygląda teraz ich życie? Rozmowę podsumujcie, odpowiadając na pytanie kluczowe: Dlaczego sytuacja uchodźców i uchodźczyń ma wymiar międzynarodowy?
Link do audycji „Uchodźcy w Libanie – Shiklar” (trwającej 4 minuty) znajduje się pod adresem: http://bit.ly/polskapomoc_radio
6. Zapytaj uczniów i uczennice, co ich zaskoczyło w poznanych historiach, na co zwrócili największą uwagę i co zapamiętają z dzisiejszej lekcji.
PRACA DOMOWA:
1. Poproś uczniów i uczennice o napisanie krótkiej notatki na temat Bassema, któremu poświęcona była audycja radiowa.
2. Zaproponuj młodzieży przygotowanie plakatów z informacjami na temat działalności UNHCR na rzecz uchodźców i uchodźczyń.
3. Poproś uczniów i uczennice, żeby dowiedzieli się, czy w ich miejscowości lub mieście mieszkają uchodźcy i uchodźczynie; skąd pochodzą, dlaczego byli zmuszeni wyjechać ze swojego kraju, gdzie obecnie mieszkają?
Źródła:
Polska Pomoc na falach radiowych: http://bit.ly/polskapomoc_radio
Konwencja dotycząca statusu uchodźców:
http://bit.ly/konwencja_uchodzcy
http://www.refugee.pl
http://data.unhcr.org/syrianrefugees/syria.php
http://www.unicef.org/infobycountry/jordan.html
http://www.doctorswithoutborders.org/our-work/publications
Załączniki:
Załącznik nr 1 – Karta pracy: Uchodźcy i uchodźczynie
Załącznik nr 2 – Mapy: Rozmieszczenie syryjskich uchodźców i uchodźczyń
Załącznik nr 3 – Materiał pomocniczy: Uchodźcy i uchodźczynie z Syrii