O równości płci i wyzwaniach kobiet na świecie

Zagadnienia:
• Władza polityczna, demokracja i prawa człowieka
• Różnorodność i stosunki międzykulturowe

Pytanie kluczowe:
• Z jakimi wyzwaniami mierzą się kobiety na świecie?

Cele zajęć:
• Zastanowisz się nad stereotypami dotyczącymi
płci oraz rolami społecznymi pełnionymi przez kobiety i mężczyzn.
• Wymienisz wyzwania, z jakimi mierzą się kobiety na świecie.
• Dowiesz się, jakie znaczenie ma równość płci i wzmacnianie roli kobiet w rozwoju państw i społeczeństw.

Metody:
• Burza pomysłów
• Quiz
• Mini wykład
• Dyskusja

Formy pracy:
• Praca w grupach
• Praca w parach

Środki dydaktyczne i materiały:
• Załączniki
• Duże kartki z napisami „prawda” i „fałsz”

Przebieg zajęć:
1. Narysuj na tablicy schematyczne postacie – kobietę i mężczyznę – i zapytaj młodzież, jakie zna stereotypy na temat każdej z płci. Mogą to być zarówno przymiotniki (np. kobiety i dziewczęta są wrażliwe, delikatne, emocjonalne, a mężczyźni i chłopcy silni, agresywni, dominujący itp.), jak i określenie rol społecznych, w jakich występują (np. kobiety zajmują się domem, opiekują się dziećmi, a mężczyźni zarabiają na utrzymanie rodziny czy pełnią funkcje w życiu publicznym; dziewczęta lubią rozmawiać o kosmetykach, a chłopcy grać w piłkę itp.). Odpowiedzi zapisuj na tablicy.

2. Następnie zadaj pytanie, czy uczniowie i uczennice zgadzają się z zapisanymi stwierdzeniami. Czy sami/same też w taki sposób siebie postrzegają? Jakie konsekwencje dla obu płci może mieć takie stereotypowe, uproszczone postrzeganie kobiet i mężczyzn oraz ich roli w społeczeństwie?

3. Po przeprowadzeniu krótkiej dyskusji powiedz, czym charakteryzują się stereotypy i jakie są ich konsekwencje. Wyjaśnij także uwarunkowania kulturowe stereotypów oraz to, że podlegają one zmianom. Na zakończenie tej części możesz przekreślić oba rysunki na tablicy, aby symbolicznie dać wyraz niezgodzie na powielanie stereotypów.

Stereotypy są niekompletnymi, a często też błędnymi obrazami ludzi i zjawisk funkcjonujących w różnych kulturach. Stosujemy je, ponieważ ułatwiają nam radzenie sobie ze złożonymi kwestiami codziennego życia, ale brak świadomości ich istnienia i uznawanie ich za obiektywne fakty może być groźne. Konsekwencją stereotypów mogą być uprzedzenia (dokonywanie negatywnych ocen na podstawie stereotypów) i dyskryminacja (już nie ocena, ale podejmowanie działań wynikających z uprzedzeń). Sposób postrzegania płci oraz społeczne role kobiet i mężczyzn także są uwarunkowane kulturowo – inne są bowiem oczekiwania społeczne od obu płci w różnych częściach świata (np. w krajach Europy, Afryki czy Bliskiego Wschodu) oraz zmieniają się w czasie – współcześnie bowiem kobiety coraz częściej podejmują pracę zarobkową
i pełnią funkcje publiczne, a mężczyźni z kolei zajmują się domem i opieką nad dziećmi.

4. Przeprowadź w klasie krotki quiz na temat sytuacji kobiet na świecie (załącznik nr 1). Po przeciwnych stronach sali powieś na ścianach dwie kartki: na jednej napisz „prawda”, a na drugiej „fałsz”. Odczytuj kolejne stwierdzenia i poproś, aby młodzież ustawiała się pod tą kartką, która zawiera prawidłową według nich odpowiedź. Na bieżąco podawaj poprawne odpowiedzi. Możesz również rozdać quiz młodzieży, prosząc o pracę indywidualną.
Prawidłowe odpowiedzi:
1. F (70%) 2. P 3. P 4. P 5. P 6. F (20%) 7. P 8. P

5. Następnie poproś, aby na podstawie pytań z quizu młodzież wymieniła obszary życia społecznego, w jakich kobiety na świecie mierzą się z wyzwaniami (dostęp do edukacji, opieki medycznej, życia politycznego, gospodarczego/rynku pracy) lub uporządkuj wypowiedzi młodzieży, kategoryzując je w wymienione obszary i zapisując na tablicy. (4 min)

6. Wyjaśnij, od jakich czynników uzależniona jest sytuacja kobiet w rożnych regionach świata. Sytuacja kobiet w różnych regionach świata uwarunkowana jest wieloma czynnikami, m. in.: poziomem rozwoju gospodarczego państwa, w którym żyją, stosunkami społecznymi, jakie w danym państwie funkcjonują, tradycją kulturową czy lokalnymi zwyczajami. Duże znaczenie odgrywa miejsce, z którego pochodzi kobieta (inaczej może wyglądać sytuacja kobiet w dużych ośrodkach miejskich i na wsiach, np. pod względem dostępu do edukacji czy opieki medycznej, rynku pracy), rodzina i środowisko, z jakiego się wywodzi, poziom wykształcenia itp.
Kobiety globalnego Południa, o których warto dowiedzieć się więcej: Aung San Suu Kyi, Szirin Ebadi, Wangari Maathai, Tawakkul Karman, Ellen Johnson-Sirleaf, Leymah Gbowee, Dilma Rousseff, Benazir Bhutto, Malala Yousafzai, Rania al-Abdullah.

7. Rozdaj młodzieży karty pracy – po jednej na parę (załącznik nr 2). Odczytaj cytat z książki „Rozwój i wolność”, w której autor – Amartya Sen, urodzony w Indiach laureat Nagrody Nobla z 1998 roku, zajmujący się ekonomią dobrobytu, napisał:
„(…) ograniczenie aktywnego uczestnictwa kobiet w różnych aspektach życia wspólnotowego ma konsekwencje, które rozciągają się na wszystkich: i na kobiety, i na mężczyzn, na dzieci i na dorosłych” (Sen A., Rozwoj i wolność, Poznań 1999, s. 209).
Poproś, aby uczniowie i uczennice zastanowili się nad tym, jakie znaczenie i korzyści dla kobiet oraz dla rozwoju państw i społeczeństw ma równość płci oraz wzmacnianie roli kobiet w wymienionych wcześniej obszarach. W tym celu młodzież ma połączyć strzałkami przykładowe stwierdzenia z obszarami, których dotyczą. Zaznacz, że jedna odpowiedź może pasować do kilku obszarów.

8. Poproś, aby pary połączyły się z innymi w czwórki i porównały sposób dopasowania stwierdzeń do poszczególnych obszarów. Zapytaj: Jakie wnioski wynikają dla was z tego ćwiczenia? Czego się dowiedzieliście/dowiedziałyście?

9. Poproś uczniów i uczennice o zapisanie w zeszytach wniosków z lekcji w odpowiedzi na pytanie kluczowe. Ochotnicy i ochotniczki mogą odczytać je na głos.

Praca domowa:
1. Poproś uczniów i uczennice, aby przeczytali Powszechną Deklarację Praw Człowieka i wypisali treść tych artykułów, które wprost odnoszą się do kwestii równości kobiet i mężczyzn w zdefiniowanych podczas lekcji obszarach (dostęp do edukacji, opieki medycznej, życia politycznego, gospodarczego/rynku pracy).
Link do deklaracji:
http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf

Podsumowanie
Źródła:
www.cfwd.org.uk
www.womensissues.about.com
www.unesco.org
unstats.un.org
www.bezuprzedzen.org/dyskryminacja/
www.siteresources.worldbank.org/INTWDR2012/Resources-/7778105-1299699968583/7786210-1315936222006-/Complete-Report.pdf

Załączniki:
Załącznik nr 1 – Karta pracy: Quiz. Sytuacja kobiet na świecie
Załącznik nr 2 – Karta pracy: Znaczenie równości płci i wzmacniania roli kobiet dla
rozwoju państw i społeczeństw