MATERIAŁY DODATKOWE

Azerbejdżańskie szlaki Nobla

Opis: Tekst prezentujący sylwetkę Alfreda Nobla (M.IV.1). Materiał dodatkowy do scenariusza "Azerbejdżańskie szlaki Nobla"

Autor/Autorka (autorzy/autorki): Beata Szcześniak-Piwowarska na podstawie [[http://pl.wikipedia.org/wiki/Alfred_Nobel]]



Azerbejdżańskie szlaki Nobla


Alfred Nobel fundator najsłynniejszych nagród świata urodził się 21 października 1833 roku w Szwecji, w Sztokholmie. Zasłynął przede wszystkim odkryciem dynamitu, co wprowadziło rewolucję w kopalnictwie, budowie dróg i tuneli. Ponadto zajmował się wieloma różnymi dziedzinami: telekomunikacją, materiałami syntetycznymi takimi jak jak syntetyczna guma, czy sztuczny jedwab, systemami alarmowymi i przede wszystkim materiałami wybuchowymi.
Z biegiem czasu Alfred Nobel założył fabryki i laboratoria w około 90 różnych miejscach w ponad 20 krajach. W sumie zarejestrował ponad 350 patentów.

Znaczna część fortuny Alfreda Nobla powstała dzięki inwestycjom w Azji, nad brzegami Morza Kaspijskiego, na terenie dzisiejszego Azerbejdżanu. W końcu XIX wieku miał tu miejsce boom na wydobycie ropy tzw. \'\'gorączka czarnego złota\'\'. Dzisiejszy Azerbejdżan był wtedy głównym światowym centrum wydobycia ropy naftowej, pochodziła stąd połowa ropy wykorzystywanej na świecie. Rodzinne przedsiębiorstwo braci Nobel było właścicielami działek roponośnych i kontrolowało znaczną część baskijskiej produkcji ropy. To właśnie z baskijskiej ropy Alfred Nobel czerpał fundusze na finansowanie swych badań, fabryk i laboratoriów, dlatego też w Azerbejdżanie mówi się, że nagroda Nobla tak naprawdę pochodzi z Baku.

W okresie „gorączki czarnego złota”, zyski z wydobycia ropy naftowej trafiały głównie do prywatnych przedsiębiorców - właścicieli działek tj. Alfred Nobel. Także współcześnie nie tylko w Azerbejdżanie, ale również w wielu krajach afrykańskich i południowoamerykańskich zyski z wydobycia ropy naftowej nadal trafiają w prywatne ręce, a większość zwykłych mieszkańców tych krajów nie odnosi korzyści z wydobycia i eksportu surowców.

Nobel postanowił, aby po śmierci odsetki od jego fortuny wypłacano rokrocznie w formie nagród naukowcom, pisarzom i politykom. W 1895 r. sporządził stosowny zapis w testamencie. Rok później w 1899 r zmarł we Włoszech. Kiedy otwarto jego testament, ku zaskoczeniu wielu okazało się, że jego fortuna ma zostać ulokowana w specjalnym funduszu, z którego odsetki rokrocznie będą spożytkowane na nagrody w dziedzinie Fizyki, Chemii, Fizjologii lub Medycyny, Literatury i Pokoju.

19 czerwca 1900 zarejestrowano Fundację Nobla, do której przekazano wszystkie aktywa należące do Alfreda Nobla. Fundacja ta zgodnie z jego testamentem zarządza dawnym jego majątkiem i przeznacza procenty od niego na wypłacanie nagród jego imienia, czyli Nagrody Nobla. Nagroda jest nagrodą finansową, laureaci otrzymują również honorowy medal i dyplom.

Opracowano na podstawie: http://pl.wikipedia.org/wiki/Alfred_Nobel